Zajęcia psychomotoryczne - na czym polegają?

Zajęcia psychomotoryczne mogą być pomocnym narzędziem do rozwoju dzieci mających problemy z nauką i koordynacją. Dowiedz się więcej!

Napisane i zweryfikowane przez pedagog María Matilde.

Ostatnia aktualizacja: 21 grudnia, 2022

Jak każda przestrzeń mająca konkretny cel – edukacyjny, terapeutyczny lub jedno i drugie – pomieszczenia przeznaczone na zajęcia psychomotoryczne powinny być odpowiednio wyposażone. W dzisiejszym artykule omówimy główne cechy pokoi i sal terapeutycznych przeznaczonych do tego typu zajęć rozwojowych.

W szczególności przyjrzymy się tym, które są zorientowane na edukację i rozwój małych dzieci.

Przeczytaj nasz dzisiejszy artykuł, by dowiedzieć się czegoś więcej na ten temat!

Zajęcia psychomotoryczne – na czym polegają?

Psychomotoryka opisuje zależność pomiędzy umysłem a ciałem, przełożeniem myśli i planów na konkretne ruchy naszego ciała. Obejmuje koordynację, percepcję i znajomość własnego ciała i jego możliwości.

Terapia psychomotoryczna jest szczególnie pożądana w przypadku dzieci  wykazujących trudności w płynnym wykonywaniu czynności ruchowych. Takie dzieci są często niezręczne, szybko się męczą, mają brak koordynacji ( na przykład nie potrafią nauczyć się jeździć na rowerze).

Często mogą też wykazywać opóźniony rozwój mowy, somatyczności i lateralizacji (brak dominacji jednej strony ciała).

Pobudzanie cech psychomotorycznych, zwłaszcza u dzieci, powinno odbywać się w sposób przemyślany i systematyczny. Gwarantuje to prawidłowy rozwój koordynacji dziecka. Dlatego właśnie charakterystyka pomieszczeń gotowych na zajęcia psychomotoryczne powinna być adekwatna i spójna w stosunku do proponowanych celów.

Jednocześnie różne obszary rozwoju, które wchodzą w grę w dojrzałości człowieka, wpływają na siebie nawzajem i nieustannie oddziałują na siebie. Obszary te obejmują rozwój fizyczny, intelektualny, społeczny i uczuciowy każdej osoby.

Czym dokładnie jest psychomotoryka?

Psychomotoryka to dyscyplina obejmująca związek między umysłem, psychiką i zdolnością poruszania się osoby. Oznacza to pracę nad funkcją motoryczną ciała. Techniki opierają się na holistycznej koncepcji jednostki i pomagają rozwijać prawidłowe ruchy ciała, komunikację i język ciała oraz komunikację z innymi oraz z otoczeniem.

Dziedzina ta obejmuje rozwój motoryki dużej i ruch dużych grup mięśni, które są fundamentalne dla poruszania się i postawy. Ponadto pociąga to za sobą drobny rozwój motoryczny, który obejmuje małe mięśnie wymagane do precyzyjnych ruchów. Na przykład mięśnie dłoni i nadgarstków są niezbędne do nauki pisania czy rysowania.

Wszystko to odbywa się w sposób progresywny. Innymi słowy, nowa wiedza opiera się na wiedzy już nabytej.

Charakterystyka pomieszczeń do terapii psychomotorycznych

Ćwiczenie psychomotoryczności u dzieci pomaga im stać się bardziej świadomymi własnego ciała, poprzez nabycie wzorców ruchu.  W rezultacie są w stanie lepiej kontrolować swoje ciało oraz odkryć swoje mocne i słabe strony i dostosowywać swoje ruchy do danego wyzwania.

Stąd prawidłowy rozwój psychomotoryczny powinien działać w następujących obszarach:

• Lateralność (dominacja lewej lub prawej strony).
• Percepcja ciała i czucie głębokie.
• Postawa i prawidłowe ułożenie ciała.
• Równowaga lub balans ciała.
• Koordynacja ruchowa.
• Lokalizacja ciała i umysłu w czasie i przestrzeni.

Aby stworzyć pokój do terapii psychomotorycznej, ważne jest, aby dokładnie zrozumieć cele edukacyjne i terapeutyczne oraz wymagania do przeprowadzenia każdego ćwiczenia. Co więcej, należy odpowiednio dobrać i dostosować materiały do wieku i zaawansowania dzieci.

Do zalet takiej terapii należy doświadczanie przez dzieci  chęci i przyjemności z porozumiewania się z innymi w atmosferze zabawy i intensywnej nauki i stymulacji. Niezwykle ważna jest także nauka percepcji – czyli procesów zmysłowych oraz interpretujących obiekty lub wydarzenia pochodzące ze świata zewnętrznego.

Poniżej przedstawiamy najważniejsze cechy pomieszczenia gotowego na zajęcia psychomotoryczne:

• Powinno mieć ono dużo miejsca, dobre oświetlenie, wentylację i komfortową temperaturę. Co więcej, zwróć uwagę na wystrój i panujący w nim nastrój, ponieważ te czynniki wpływają na stan umysłu.
• Pomieszczenie powinno spełniać optymalne warunki bezpieczeństwa dziecka. Innymi słowy, pokój i jego zawartość nie powinny stanowić zagrożenia dla maluchów. W tym sensie ważne jest, aby wziąć pod uwagę takie rzeczy, jak gniazdka elektryczne, wysokość sufitu, stopnie, okna itp.
• Pomieszczenia psychomotoryczne powinny składać się z miejsca, w którym dzieci dokonują postępów psychomotorycznych poprzez powiązane gry i zabawy. Ponadto konkretne planowanie powinno kierować tymi czynnościami, zgodnie z aspektami psychomotorycznymi, które wymagają stymulacji.
• Pomieszczenia psychomotoryczne powinny zawierać odpowiednie i dobrze dobrane materiały. Oczywiście w zależności od konkretnych ćwiczeń i celów mogą być wymagane różne. Jednak niezbędne są następujące elementy:
  • Maty.
  • Artykuły artystyczne (farby temperowe, kredki, ciasto do zabawy, ołówki, akwarele, papier itp.).
  • Duże kostki z gumy piankowej, kluski, kliny itp.
  • Drewniane ławki lub stopnie do skakania.
  • Lustra.
  • Różnorodne kulki o różnych rozmiarach, wykonane z różnych materiałów.
  • Tkanina i poduszki.
  • Kolorowe koła hula-hop, skakanki.
  • Materiały budowlane (klocki drewniane, klocki do mocowania ze sobą jak Duplo i Lego itp.).
• Co więcej, każdy przedmiot mający jakiś cel dydaktyczny jest mile widziany w pokoju psychomotorycznym. Na przykład stara odzież i tkaniny, plastikowe butelki, pudełka i tektura oraz wszelkie materiały, których dzieci mogą używać do ćwiczeń i rozwijania zdolności psychomotorycznych.

Podsumowanie tematu – zajęcia psychomotryczne

Najważniejszym aspektem pomieszczeń psychomotorycznych do pracy z dziećmi jest to, że oferują przyjazne środowisko i odpowiednie materiały.

Zazwyczaj taka terapia psychomotoryczna odbywa się przez okres od 3 do 6 miesięcy. Grupy powinny być dość małe, aby można było zajmować się problemami i charakterystyką każdego dziecka indywidualnie.

Jednocześnie, obecność kilkorga dzieci w podobnym wieku i na podobnym etapie rozwoju daje możliwość do obserwacji funkcjonowania w zespole. Praca w grupie ułatwia dziecku proces uświadamiania sobie działania własnego ciała. Dzieje się to przez porównanie, nieraz naśladownictwo lub samodzielną pracę.

Taka mała grupa dzieci, ćwicząca z osobami dorosłymi ( profesjonalnymi terapeutami) pozwala na obserwacje cech osobowości dziecka, jego relacji z otoczeniem i rówieśnikami i daje okazje do ewentualnej korekty ich działań.

Co więcej, nauczyciel lub profesjonalista, który kieruje dzieci w kierunku osiągnięcia maksymalnego rozwoju ich zdolności psychomotorycznych, musi pracować wedle planu i zgodnie z opracowanym schematem działania.