Syndrom dziadków - niewolników i jego konsekwencje

W dysfunkcyjnych lub mocno obciążonych codziennymi obowiązkami rodzinach dziadkowie mogą czuć się zestresowani, co prowadzi do poważnych zaburzeń równowagi, zarówno emocjonalnej, jak i fizycznej.. To właśnie jest stan określany jako syndrom dziadków-niewolników.
Syndrom dziadków - niewolników i jego konsekwencje
Natalia Cobos Serrano

Napisane i zweryfikowane przez pedagog społeczny Natalia Cobos Serrano.

Ostatnia aktualizacja: 21 grudnia, 2022

Syndrom dziadków – niewolników jest zupełnie nowym problemem, typowym dla XXI wieku. W rzeczywistości Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznaje go za rodzaj nadużycia wobec typowej roli dziadków.

Oczywiście większość dziadków uwielbia pomagać w wychowaniu i opiece nad wnukami. Czują się, jakby znów zostali rodzicami, ale są cieplejsi i bardziej serdeczni w stosunku do dzieci.

Jednak wraz z rozwojem rodzin często stają się bardziej zestresowani. Wnuki dorastają, podobnie jak rosną ich potrzeby. Ponadto w ramach standardowej opieki „trzeba” robić więcej każdego dnia. A na czym dokładnie polega syndrom dziadków – niewolników? Tego dowiesz się już za chwilę z naszego dzisiejszego artykułu.

Zapraszamy do lektury!

Dziadkowie w XXI wieku

W dysfunkcyjnych lub mocno obciążonych codziennymi obowiązkami rodzinach dziadkowie mogą czuć się zestresowani, co prowadzi do poważnych zaburzeń równowagi, zarówno emocjonalnej, jak i fizycznej… To właśnie jest stan określany jako syndrom dziadków-niewolników.

Relacje rodzinne w naszym społeczeństwie bardzo się zmieniły przez ostatnie dekady. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu bycie dziadkiem przed 50 rokiem życia było bardzo powszechnym zjawiskiem. W dzisiejszych czasach ludzie stają się rodzicami znacznie później. Teraz częściej spotykaną sytuacją jest babcia lub dziadek w wieku około 70 lat.

Dziecko z dziadkami

Bez wątpienia relacje dziadków i wnuków mogą się bardzo różnić od siebie. Zależą one od kilku podstawowych czynników, takich jak poziom kontaktów z dziećmi, miejsce zamieszkania, postawa samych dzieci i kultura.

W niektórych rodzinach dziadkowie mogą odgrywać ważną rolę w wychowywaniu wnuków. W zależności od okoliczności rodzinnych mogą być oni potrzebni jedynie czasami lub o wiele częściej.

Jeśli chodzi o okolicznościowe lub wyjątkowe chwile, nie stanowi to większych problemów w życiu rodzinnym samych dziadków. Mogą jednak czuć się bardzo zestresowani, jeśli okazuje się, że są potrzebni praktycznie cały czas.

Czym tak naprawdę jest syndrom dziadków – niewolników?

Syndrom dziadków – niewolników jest poważną chorobą, która dotyka zarówno mężczyzn i kobiety. Wiąże się także z wysokim poziomem obciążenia fizycznego i emocjonalnego. Dlatego też powoduje poważne i postępujące zaburzenia równowagi, zarówno w ich umyśle, jak i ciele.

Dla kardiologa Antonio Guijarro jest to bardzo powszechne zjawisko, szczególnie u dorosłych kobiet, które są gospodyniami domowymi. Te kobiety mają wypracowane ścisłe poczucie porządku, odpowiedzialności, godności i skromności.

Poczucie zaangażowania u dziadków

Psycholog Encarnación Liñán ma gotowych kilka odpowiedzi na pytanie, dlaczego niektórzy dziadkowie są tak przywiązani do tej sytuacji, że czują, że to jest ich własny problem.

Jej zdaniem wykształcenie i wartości są głównym powodem, dla którego dziadkowie czują się odpowiedzialni za utrzymanie swoich wnuków i rodziny. Uważa ona również, że jest to sposób, aby dziadkowie nadal czuli się przydatni. Często martwią się bowiem oni o ogarniające ich poczucie bezużyteczności.

Syndrom dziadków – niewolników: jak wpływa to na ich zdrowie? Jakie są jego konsekwencje?

Encarnación Liñán podaje jako przykład dwa rodzaje problemów zdrowotnych u osób cierpiących na syndrom dziadków – niewolników. Są to kwestie fizyczne i emocjonalne.

Jeśli chodzi o problemy fizyczne, Liñán mówi, że będą to przede wszystkim wysokie ciśnienie krwi, ataki takie jak tachykardia, uderzenia gorąca, zawroty głowy i tym podobne. A także osłabienie, które prowadzi do silnego poczucia zmęczenia.

Dziadek z wnuczkiem

Natomiast jeśli chodzi o efekty emocjonalne, dziadkowie ogólnie źle się czują. Odczuwają silny niepokój, gdy nie mogą poradzić sobie z daną sytuacją. Czują się również smutni i zniechęceni z powodu braku motywacji do dalszych działań opiekuńczych. Wszystkie te uczucia powodują, że cierpią bardziej, ponieważ uważają, że to tylko oni są winni temu, że czują się źle.

„Miłość jest największym darem, który jedno pokolenie może dać drugiemu”.
–Richard Garnett–

Dziadkowie to świetne wsparcie, o które trzeba jednak dbać

Obecnie istnieje wiele różnych czynników powodujących wystąpienie takiej sytuacji przeciążenia. Kryzys gospodarczy spowodował, że wiele gospodarstw domowych potrzebowało wręcz pomocy dziadków jako formę dodatkowego zasobu gospodarczego.

Dlatego też dziadkowie są wsparciem dla wielu rodzin. Podczas gdy rodzice pracują, pozostawienie dzieci z dziadkami jest znacznie tańszym i wygodniejszym rozwiązaniem, niż korzystanie z wyspecjalizowanych instytucji opiekuńczych.

W tym celu musisz znaleźć jednak równowagę między obowiązkami i umiejętnościami. Tylko dzięki temu będziesz w stanie uniknąć problemów fizycznych i emocjonalnych, które mogłyby zdecydowanie zaszkodzić zdrowiu dziadków Twoich dzieci.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Guijarro, A. (2001). El síndrome de la abuela esclava. Grupo editorial universitario. España: Madrid.
  • Liñán, E. (2003). El síndrome de la abuela esclava. España: www.psicologia-online.com/monografias/4/abuela_esclava.shtml

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.