Jedzenie w szkolnych stołówkach i wartości odżywcze

Jedzenie w szkolnych stołówkach i wartości odżywcze

Ostatnia aktualizacja: 23 listopada, 2019

Jedzenie w szkolnych stołówkach powinno być zróżnicowane i zbilansowane. Co więcej, musi dostarczać dzieciom wszystkie składniki odżywcze, jakich potrzebują ich organizmy.

Jedzenie w szkolnych stołówkach przynajmniej jednego posiłku dziennie to codzienność uczniów w wielu krajach. Dlatego też szkoły stają przed ważnym zadaniem: muszą zapewnić swoim uczniom zdrowe i zbilansowane posiłki.

Czy Twoje dziecko będzie w tym roku jadło na szkolnej stołówce? Dziś poznasz standardy, które powinny spełniać stołówki, aby pokryć dzienne zapotrzebowanie na wartości odżywcze u dzieci.

Jakie standardy powinno spełniać jedzenie w szkolnych stołówkach?

Właściwe odżywianie w dzieciństwie odgrywa kluczową rolę w rozwoju fizycznym i intelektualnym. Zapobiega również powstawaniu niedoboru i nadmiaru składników odżywczych oraz chroni przed wystąpieniem chorób w dorosłości. Zaliczamy do nich m.in. otyłość, nadciśnienie, cukrzycę i osteoporozę.

Zadania, jakie spełnia szkolna stołówka

Centrum ds. Edukacji i Badań nad Otyłością stwierdziło, że dzieci przed nadwagą i otyłością chroni wsparcie szkoły, edukacja żywieniowa,  polityka żywieniowa, marketing społeczny oraz pomoc rodziców.

Edukacja żywieniowa

  • Szkolna stołówka powinna krzewić w dzieciach zdrowe nawyki żywieniowe, postawy i sposób życia. Pierwsze lata życia odgrywają kluczową rolę w nauce dobrych nawyków żywieniowych, a implementacja odpowiednich sposobów odżywiania stanowi najważniejszy element tego procesu.
  • Kolejna funkcja, jaką pełni szkolna stołówka, to zapoznawanie uczniów z różnorodnym menu. Odkrywanie nowych potraw, zauważanie różnic, rozumienie ich wartości odżywczej i nauka ich spożywania – oto cele edukacji żywieniowej. Poza tym jedzenie w towarzystwie znajomych zwiększa prawdopodobieństwo akceptacji nowych potraw.
    Jedzenie w szkolnych stołówkach
  • Kluczowy aspekt to nauczenie dzieci właściwej higienyZaliczamy do niej ogólną czystość, czystość dłoni, zębów, właściwe spożywanie pokarmów, itp. Poza tym dochodzą do tego dobre maniery: używanie sztućców, siedzenie prosto, właściwe przeżuwanie, używanie serwetki, czy nie mówienie z pełnymi ustami.

Wytyczne dla szkolnych stołówek

Zdrowe i zbilansowane menu to takie, które zaspokaja potrzeby energetyczne dzieci i dostarcza im odpowiednie wartości odżywcze. Tylko to pozwoli zadbać o ich zdrowie.

Zalecenia ogólne

  • Jedzenie w szkolnych stołówkach powinno zapewniać właściwą liczbę kalorii, dopasowaną do wieku i aktywności fizycznej uczniów. Posiłki powinny pokrywać 30-35% dziennego zapotrzebowania energetycznego.
  • 50-55% kalorii w menu powinno pochodzić z węglowodanów (warzyw, owoców, chleba, makaronów, ryżu, itp.).
  • Tłuszcze nie powinny przekraczać 30% dziennego zapotrzebowania przy niedużym udziale tłuszczy nasyconych i trans.
    Uśmiechnięte dzieci w szkolnej stołówce
  • Proteiny powinny stanowić od 10 do 15% kalorii w menu. W ich skład wchodzą białka pochodzenia zwierzęcego i roślinnego, z naciskiem na spożycie warzyw strączkowych.
  • Posiłki, które dzieci spożywają w szkolnej stołówce, powinny pokrywać dzienne zapotrzebowanie na witaminy i minerały. Planowanie posiłków powinno uwzględniać właściwe dawki mikroskładników i minerałów na przestrzeni dwóch tygodni.

Zalecenia szczegółowe

  • Główne danie powinno składać się z warzyw strączkowych, warzyw, makaronu lub ryżu z dodatkiem mięsa, ryby lub jajek. Do tego powinno serwować się dodatek w formie warzyw.
  • Deser to owoc lub jogurt.
  • Planując posiłki stołówki powinny wystrzegać się monotoniiPosiłki nie powinny powtarzać się częściej niż co dwa tygodnie.
  • Dzieci powinny spożywać co najmniej 5 porcji owoców, warzyw i warzyw liściastych w ciągu dnia. Najlepiej jest dołączać świeże i gotowane warzywa do dania głównego. Warto, by stołówki stawiały na zupy i gulasze lub potrawki, w których znajduje się dużo warzyw, ziemniaków, warzyw zielonych, warzyw strączkowych i pełnoziarnistych zbóż.
  • Ryby powinny być spożywane częściej niż mięso. Polecane są zarówno ryby słodkowodne, jak i morskie.
  • Najlepiej, aby chleb był pełnoziarnisty.
  • W menu szkolnej stołówki nie ma miejsca na gotowe potrawy oraz dania smażone w głębokim tłuszczu, jak również gotowe słodycze i ciastka.
  • Bardzo dużą rolę odgrywa spożywanie świeżych, sezonowych pokarmów, których nie poddano nadmiernej obróbce.
  • Szkoły powinny dopasowywać menu do pory roku.
  • Warto, aby rodzice otrzymali kopię menu, z uwzględnieniem sposobu przygotowania oraz składu przystawek i deserów.

Menu oferowane przez szkolną stołówkę powinno spełniać minimalne standardy dotyczące kompozycji i jakości. Poza tym powinny znaleźć się w nim tradycyjne i regionalne potrawy z mnóstwem świeżych i miejscowych owoców oraz warzyw.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Foster, G. D., Sherman, S., Borradaile, K. E., Grundy, K. M., Vander Veur, S. S., Nachmani, J., … & Shults, J. (2008). A policy-based school intervention to prevent overweight and obesity. Pediatrics121(4), e794-e802.
  • Guía de comedores escolares. Programa Perseo.
  • Kim, S. A., Moore, L. V., Galuska, D., Wright, A. P., Harris, D., Grummer-Strawn, L. M., … & Rhodes, D. G. (2014). Vital signs: fruit and vegetable intake among children—United States, 2003–2010. MMWR. Morbidity and mortality weekly report63(31), 671.
  • Manual práctico de nutrición en pediatría. Asociación española de pediatría.

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.