Teoria organizacji szkolnej i jej charakterystyka

Aby lepiej zrozumieć, jak działają szkoły od strony „technicznej”, musisz poznać kluczowe zagadnienie, które nosi nazwę „teoria organizacji szkolnej”. W naszym dzisiejszym artykule omówimy jej główne cechy.

Napisane i zweryfikowane przez pedagog María Matilde.

Ostatnia aktualizacja: 21 grudnia, 2022

Najpierw wyjaśnimy, co rozumiemy poprzez organizację w ogóle. Następnie zaprezentujemy Ci, co konkretnie oznacza teoria organizacji szkolnej wraz z jej głównymi cechami. Zapraszamy do lektury!

Co oznacza termin „organizacja”?

Według definicji z popularnego słownika amerykańskiej odmiany języka angielskiego jakim jest Webster’s Dictionary (znany także jako słownik Merriama-Webstera) termin „organizacja” oznacza „czynność lub proces organizowania się lub bycia zorganizowanym”.

Niektóre organizacje są bardziej spontaniczne, podczas gdy inne mają charakter bardziej formalny. Oznacza to, że niektóre z nich są jawne i formalne, a inne z kolei mniej formalne, ale także z jasno określonymi celami.

W tym konkretnym przypadku szkoły budują strukturę wokół ustalonych celów, z wyraźnymi działaniami i ustalonymi procedurami.

Teoria organizacji szkolnej

Aby lepiej zrozumieć, jak działają szkoły od strony „technicznej”, musisz poznać kluczowe zagadnienie, które nosi nazwę „teoria organizacji szkolnej”. W naszym dzisiejszym artykule omówimy jej główne cechy.

Mówiąc „teoria organizacji szkolnej”, mamy na myśli konkretną instytucję edukacyjną pod postaci formalnie istniejącej organizacji, która ma dobrze zdefiniowaną strukturę i realizuje określone zadania i działania. Ponadto istnieje w jej przypadku wiele różnych tras, którymi cała organizacja mogłaby podążyć.

Badania nad szkołami, ich elementami i zachodzącymi w nich procesami są podstawą szerokiej dziedziny znanej właśnie jako teoria organizacji szkolnej. Na tej podstawie specjaliści z odpowiednich instytucji decydują, w jaki sposób szkoły będą korzystać z opracowanych przez nich ram i wytycznych.

Teoria organizacji szkolnej – charakterystyka

Istnieje wiele różnych rodzajów organizacji o charakterze szkolnym. Jednak wszyscy zgadzają się, że każda z nich opiera się na aspektach związanych z nauką i edukacją. Ponadto wszystkie wykorzystują liczne teorie ze świata biznesu. Następnie stosują je w trakcie zajęć lekcyjnych.

Dlatego też teoria organizacji szkolnej opiera się na tym, że szkoły są miejscem do nauki. Ustala ona też, w jaki sposób poszczególne części szkoły powinny ze sobą współpracować. W tym sensie teoria organizacji szkolnej nie ogranicza się tylko do samej organizacji. W rzeczywistości jest to również przegląd tego, jak można ją ulepszyć tak, by była wydajniejsza i skuteczniejsza.

Różne elementy składające się na szkoły obejmują zarówno zasoby ludzkie, jak i materialne, ciała zarządzające i prawodawców. Wszystkie te czynniki muszą ze sobą ściśle współpracować tak, aby pomóc uczniom.

Istnieją różne teorie na temat zasad organizacji szkoły. W zależności od tego, na czym chcą się skupić, kładą mniejszy lub większy nacisk na niektóre aspekty.

Różne teorie organizacji szkolnych

Poniżej zaprezentujemy kilka różnych ciekawych teorii organizacji szkolnych.

Teorie egzystencjalistyczne

Jej punktem wyjścia jest odpowiedź na pytanie o powód istnienia organizacji szkolnych. Poszczególne cechy charakterystyczne są następujące:

• Brak organizacji jako takiej. W tej grupie kluczowym aspektem jest idea, że w szkole nie powinno być żadnych odgórnych zasad i wytycznych. Instytucje szkolne działają w sposób impulsywny na bieżąco dostosowując się do obecnej sytuacji.
• Elastyczna organizacja. Szkoły muszą być w stanie znaleźć równowagę między zasadami a zabawą.
• Formalna organizacja. Takie szkoły uważają, że zasady i autorytet są fundamentalnym aspektem dla szkół funkcjonalnych.

Teorie klasyczne

Teorie klasyczne uważają, że szkoły są strukturą mechaniczną, w której ludzie są fragmentami abstrakcyjnymi. Dopiero całość sprawia, że proces ten spełnia swoje zadania.

• Teoria organizacji fizjologicznej. Jest ona oparta na taylorowskim modelu podziału pracy i skuteczności. Zakłada ona ona, że szkoła odniesie sukces i będzie produktywna.
• Teoria departamentacji. Sugeruje ona metodę typu „dziel i rządź”. Dzieli poszczególne stanowiska w oparciu o umiejętności, którymi ludzie muszą dysponować, aby móc wypełnić swoje zadania.

Nowe teorie

Nowe teorie koncentrują się bardziej na czynniku ludzkim i tym, jak się czują sami ludzie. Taka nowoczesna teoria organizacji szkolnej zastanawiają się przede wszystkim nad tym, jak wszyscy się czują podczas pracy i zajęć. Do najciekawszych z nich należą między innymi:

• Model Eltona Mayo. Relacje międzyludzkie wpływają bezpośrednio na organizacje.
• Model Mertona. Organizacje odnoszą sukcesy, ponieważ ludzie zachowują się tak, jak powinni podczas pracy i nauki.
• Model Selznicka. Ta teoria organizacji szkolnej podkreśla znaczenie odpowiedzialności każdego jej członka, zarówno ucznia, jak i nauczyciela.
• Model Gouldnera. W tym przypadku ważne jest to, by mieć ogólne zasady, dzięki czemu cały proces będzie wiązać się z mniejsza liczbą problemów. Ponadto zasady te są bezosobowe.
• Teoria interpretacyjna. W tej teorii ważne jest posiadanie subiektywnych wartości i przekonań.
• Teoria polityczna. Ona z kolei stwierdza, że idee poszczególnych osób i grup politycznych definiują zasady funkcjonowania organizacji i instytucji o charakterze edukacyjnym.

Kilka słów tytułem podsumowania

Podsumowując, chcielibyśmy podkreślić, że teoria organizacji szkolnej powinna przyjmować najbardziej znaczące i wyjaśniające elementy z różnych podejść. Oznacza to, że pomaga nam ona zrozumieć szkoły z tą całą ich złożonością.

Krótko mówiąc, zgodnie z powyższymi teoriami, szkoły powinny traktować ludzi jako podstawowy ich element.