Reaktywne zaburzenia przywiązania w dzieciństwie

Reaktywne zaburzenia przywiązania w dzieciństwie
María Alejandra Castro Arbeláez

Napisane i zweryfikowane przez psycholog María Alejandra Castro Arbeláez.

Ostatnia aktualizacja: 08 czerwca, 2018

Czy kiedykolwiek zastanawiałaś się, czy Twoje dziecko cierpi z powodu braku odpowiedniej opieki rodziców? Czy wiesz, czym są reaktywne zaburzenia przywiązania w dzieciństwie? Czytaj dalej, aby dowiedzieć się jaki wpływ mogą wywierać na dziecko.

Reaktywne zaburzenia przywiązania to problem, z którym boryka się wiele osób. Korzenie tych zaburzeń sięgają dzieciństwa, w którym dziecko nie otrzymywało odpowiedniej uwagi lub opieki od jednego ze swoich opiekunów. Długofalowe skutki można dostrzec, gdy dziecko dorośnie.

Poznanie objawów i szybkie naprawienie szkód: oto klucz to rozpoczęcia procesu zdrowienia dziecka oraz zapoczątkowania poprawnego rozwoju, który pomoże wkroczyć w dorosłość jako osoba zrównoważona, pewna siebie i szczęśliwa.

Przepracowanie koncepcji samego siebie i zrozumienie, że zasługujemy na miłość, nawet jeśli nie otrzymaliśmy jej od najbliższych nam osób, to ciężkie, ale i uzdrawiające zadanie.

Co wywołuje reaktywne zaburzenia przywiązania?

Przywiązanie to więź emocjonalna, która łączy dziecko z opiekunem. Najczęściej pierwszymi opiekunami są rodzice, więc więź występuje zazwyczaj między nimi a dzieckiem.

Rodzice zapewniają dziecku czułość, opiekę, bezpieczeństwo i ochronę, a na bazie tych podstawowych potrzeb tworzy się związek, który będzie trwał przez całe życie. Jego rozwój wywiera ogromny wpływ na dorosłe życie dziecka.

Smutna kobieta opierająca brodę na splecionych rękach

Co jednak wtedy, gdy więź jest toksyczna? Kiedy dziecko nie otrzymuje uwagi, a zamiast tego jest odtrącone, wykorzystywane lub porzucone? Wtedy pojawiają się reaktywne zaburzenia przywiązania.

Zaburzenia przywiązania rozwijają się nie tylko wtedy, gdy rodzice nie spełniają fizycznych lub emocjonalnych potrzeb dziecka, ale również gdy główny opiekun dziecka zmienia się zbyt często.

Jak rozpoznać reaktywne zaburzenia przywiązania

Jeśli dzieci nie mają odpowiedniego wzorca przywiązania, mogą wykorzystywać różne metody, by poczuć się bezpiecznie w świecie.

Dziecko może zacząć rozwijać się w dwojaki sposób:

  • Typ zahamowany: Dzieci należące do tej grupy są zazwyczaj wycofane. Nie lubią towarzystwa innych osób i wolą przebywać same. Odrzucają jakiekolwiek próby kontaktu fizycznego z innymi ludźmi, nawet z głównym opiekunem. Przeżywają epizody irytacji, smutku lub niepokoju bez wyraźnej przyczyny. Nie będą w stanie tworzyć związków opartych na zaufaniu. Ten problem będzie towarzyszył im przez całe życie.
  • Typ odhamowany: dzieci z tej grupy poszukują czułości wszędzie i u każdego. Nie ma znaczenia, czy dane osoby są nieznajome czy należą do rodziny. Podchodzą do każdego dorosłego poszukując wsparcia emocjonalnego, którego nie otrzymują od opiekunów.

Do częstych objawów należą również brak empatii i niewielka odporność na frustrację. Takie objawy nie są związane jedynie z reaktywnymi zaburzeniami przywiązania, ale są dla nich charakterystyczne. Aby uzyskać dokładniejszą diagnozę należy udać się do profesjonalisty.

Nigdy nie jest zbyt późno na szczęśliwe dzieciństwo.

-Tony Robbins-

Jak leczyć reaktywne zaburzenia przywiązania

Po postawieniu diagnozy specjalista zdecyduje, jakie należy wprowadzić leczenie. Trzeba dokładnie ocenić stopień zaawansowania zaburzeń dziecka.

Zazwyczaj skuteczna okazuje się terapia. W zależności od wieku osoby cierpiącej na zaburzenia rekonstrukcja postrzegania przywiązania będzie mniej lub bardziej skomplikowana. W przypadku małego dziecka trzeba koniecznie znaleźć mu opiekuna, z którym będzie mogło nawiązać więź emocjonalną.

Smutne dziecko siedzące na podłodze odwrócone plecami

Zaburzenia tego typu jest o wiele trudniej zwalczyć u dorosłych. Jednak nie jest to niemożliwe. Przepracowanie tych momentów z dzieciństwa, w których doszło do porzucenia, wykorzystywania lub całkowitego braku opieki z pewnością będzie bolesne.

Wszystkie osoby cierpiące z powodu reaktywnych zaburzeń przywiązania mają jedno wspólne doświadczenie: cierpienie. Sam fakt braku miłości, opieki i czułości, na którą zasługują, sprawił, że boją się życia. Często nie są świadome swoich problemów, dlatego też tak istotna jest interwencja profesjonalisty.

Przepracowanie koncepcji samego siebie i zrozumienie, że zasługujemy na miłość, nawet jeśli nie otrzymaliśmy jej w dzieciństwie od osób, które powinny nam ją dawać, to trudna, ale uzdrawiająca droga.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Barudy, J., & Dantagnan, M. (2005). Los buenos tratos a la infancia: Parentalidad, apego y resiliencia. Editorial Gedisa.
  • Galán Rodríguez, A. (2010). El apego: Más allá de un concepto inspirador. Revista de la Asociación Española de Neuropsiquiatría, 30(4), 581-595. http://scielo.isciii.es/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0211-57352010000400003
  • Garrido-Rojas, L. (2006). Apego, emoción y regulación emocional. Implicaciones para la salud. Revista latinoamericana de psicología, 38(3), 493-507. https://www.redalyc.org/pdf/805/80538304.pdf
  • Marrone, M., Diamond, N., Juri, L., & Bleichmar, H. (2001). La teoría del apego: un enfoque actual. Madrid: Psimática.
  • Mosquera D, Gonzalez, A (2009) Escala de Apego y Patrones Relacionales.
  • Mosquera, D., & González, A. (2013). Del apego temprano a los síntomas del trastorno límite de personalidad. Revista Digital de Medicina Psicosomática y Psicoterapia, 3(3), 1-33. http://www.psicociencias.com/pdf_noticias/Apego_y_TLP.pdf
  • Shaffer, D. R., & del Barrio Martínez, C. (2002). Desarrollo social y de la personalidad. Madrid: Thomson.

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.