Rozwój języka u niemowląt: zobacz jak przebiega

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Ana Couñago.

Ostatnia aktualizacja: 21 grudnia, 2022

Rozwój językowy każdego dziecka przebiega zgodnie z jego własnym tempem rośnięcia i procesami uczenia się. Jednak istnieją z góry określone etapy, które determinują rozwój języka u niemowląt.

Język umożliwia nam komunikację, ale rozwój języka u niemowląt to długi i skomplikowany proces. Dzisiaj przyjrzymy się bliżej temu procesowi, który zaczyna się już we wczesnych momentach dzieciństwa.

Język to zbiór wspólnych norm, które umożliwiają wyrażanie idei w logiczny sposób. Ta definicja pochodzi z National Institute on Deafness and Other Communication Disorders (NIDCD).

Kiedy dzieci zaczynają 6. miesiąc życia, będą w większości w wstanie rozpoznawać podstawowe dźwięki typowe dla języka ich matki. Co więcej, wraz z upływem tego etapu niemowlęta zaczynają gaworzyć, gruchać, śmiać się i naśladować dźwięki przypominające mowę.

Od 6. do 12. miesiąca życia

Kiedy dzieci są w stanie rozpoznawać i wytwarzać dźwięki w stały sposób, ich komunikacja staje się bardziej złożona. Dlatego też możemy zaobserwować następujące zachowania u niemowląt w wieku od 6. do 12. miesiąca życia:

• Słucha, gdy inni do niego mówią.
• Rozumie często używane i powszechne słowa w języku ojczystym.
• Odpowiada na werbalne prośby.
• Gaworzy długie i krótkie grupy dźwięków.
• Gaworzy, aby zwrócić na siebie uwagę.
• Komunikuje się za pomocą gestów.
• Imituje określone dźwięki z mowy.
• Używa języka, aby poprosić o coś lub wyrazić swoje uczucia, protesty, akceptację, itp.
• Wypowiada swoje pierwsze słowa.

Od 1. do 2. roku życia

Po ukończeniu pierwszego roku życia procesy fonologiczne dziecka ulegają znaczącej poprawie. Dlatego też dzieci zaczynają emitować bardziej precyzyjne dźwięki i wypowiadać coraz więcej słów.

Co więcej, dzieci zyskują stopniowo umiejętność różnicowania swojej mowy i dopasowywania jej do kontekstu. Uczą się również prowadzić rozmowy. Podczas tego etapu dzieci rozwijają następujące umiejętności komunikacyjne:

• Rozumienie prostych pytań.
• Znajdowanie przyjemności w słuchaniu opowiadań i piosenek.
• Ciągłe poszerzanie swojego zasobu słownictwa.
• Zadawanie pytań i konstruowanie prostych fraz.
• Używanie języka w celu uzyskiwania i przekazywania informacji.

Od 2. do 3. roku życia

Od 2. do 3. roku życia dzieci dalej dopracowują swój język. Uczą się składać pierwsze złożone zdania, zdania przeczące, pytające, współrzędne i podrzędne.

Na tym etapie rozwoju możemy zaobserwować następujące działania w zakresie komunikacji:

• Wykorzystywanie słów do praktycznie wszystkiego.
• Układanie złożonych historii.
• Właściwe używanie czasów, osób i trybów.
• Członkowie rodziny i przyjaciele są w stanie zrozumieć mowę dziecka.
• Nazywają przedmioty.
• Odróżniają nazwy własne i nazwy pospolite.

Znaczenie rodziny w rozwoju językowym dziecka

Rodzice to pierwsi nauczyciele dziecka. Dlatego też rodziny odgrywają ogromną rolę w rozwoju języka u dzieci. Dziecko jest w stanie lepiej przyswoić zasady komunikacji, gdy jego najbliższa rodzina jest pełna obrazów, dźwięków i rozmów.

Tym samym najlepiej byłoby, gdyby rodzice stymulowali rozwój językowy dziecka, wspierając tym samym jego naukę i rozwój kognitywny. W tym celu powinni:

• Używać abstrakcyjnego i precyzyjnego języka.
• Rozpoczynać rozmowy na tematy, które nie wiążą się z kwestiami domowymi.
• Dać dzieciom możliwość brania udziału i wykorzystywania języka w różnych celach związanych z wyrażaniem jego podstawowych potrzeb.

W ten sposób gdy dziecko pójdzie do przedszkola będzie już wiedziało jak używać języka w większości sytuacji, które wymagają od niego interakcji z jego otoczeniem. To kluczowy czynnik umożliwiający osiągnięcie satysfakcjonujących wyników w nauce.