Jak uczyć dzieci pisać i czytać różnymi metodami? Poznaj kilka porad

Napisane i zweryfikowane przez psycholog María Alejandra Castro Arbeláez.

Ostatnia aktualizacja: 11 września, 2019

Uczyć dzieci pisać i czytać można na różne sposoby. Każda z metod ma swoje własne cechy i zalety. Szczegóły znajdziesz w dalszej części artykułu.

System edukacji sugeruje, by uczyć dzieci pisać i czytać w wieku od 4 do 7 lat. Ważne jest jednak, aby mieć świadomość, że istnieją rozmaite metody przekazywania umiejętności czytania i pisania. Dzisiaj omówimy najważniejsze z nich.

Czytanie i pisanie stanowią część tego samego procesu, a nauczanie obu tych umiejętności odbywa się jednocześnie. Dlatego, na przykład w języku angielskim istnieje jeden termin, literacy, oznaczający umiejętność pisania i czytania, co w języku polskim można przetłumaczyć także jako „piśmienność”.

Próby opanowania umiejętności czytania i pisania to podstawowy okres nauki. To dlatego, że umiejętności te dają dzieciom niezbędne narzędzia do zrozumienia innych dziedzin. Istnieje wiele teorii na temat najlepszych metod, jak uczyć dzieci pisać i czytać. Poniżej omówimy najpopularniejsze z nich.

Jak uczyć dzieci pisać i czytać – najważniejsze metody

Metoda alfabetyczna

Nauczyciele stosowali tę metodę od czasów starożytnych. Polega ona na poznawaniu alfabetu. Innymi słowy, dzieci uczą się każdej litery alfabetu w kolejności, ucząc się jego nazwy i wymowy. Jednocześnie uczą się pisać.

Z każdą literą, której dzieci się uczą, poznają również proste kombinacje spółgłosek i samogłosek. Tworzą przy tym sylaby – na przykład l + a = la. Rozpoczynają od dwuliterowych sylab, a następnie tworzą dłuższe sylaby, aż w końcu składają całe słowa.

Gdy dzieci nauczą się tworzyć słowa, czas na naukę tworzenia całych zdań. W alfabetycznej metodzie nauczania czytania zaczyna się ono automatycznie. Po opanowaniu umiejętności czytania dzieci przechodzą na ekspresyjne czytanie ze znakami interpunkcyjnymi. Następnie przechodzą do czytania kompleksowego.

Metoda sylabiczna

Ta procedura rozpoczyna się od nauki samogłosek – a, e, i, o, u i y. Następnie dzieci uczą się spółgłosek, zaczynając od tych, które są najłatwiejsze do wymówienia.

Następnie uczniowie tworzą sylaby. Używają każdej spółgłoski z każdą samogłoską. Na przykład: ma, ja, mi, mo, mu, my. Wreszcie powstają bardziej złożone sylaby, słowa i frazy.

Metoda fonetyczna

Ta metoda nauki czytania i pisania wykorzystuje głównie materiał fonetyczny. Tutaj nauczyciele najpierw uczą samogłosek za pomocą dźwięków, używając ilustracji i obrazów z obiektami rozpoczynającymi się od każdej z liter. Równolegle do czytania dzieci uczą się pisać każdą samogłoskę.

Następnie nauczyciele wyjaśniają każdą spółgłoskę, łącząc ją z jej dźwiękiem, używając obrazów przedmiotów lub zwierząt, które zaczynają się od każdej z nich. Dzieci uczą się łączyć każdą spółgłoskę z pięcioma samogłoskami, tworząc proste sylaby, takie jak pa, pe, pi, po, pu.

W kolejnym kroku nauczyciele używają sylab, z którymi dzieci są już zaznajomione, aby tworzyć proste słowa i frazy zawierające tylko te słowa. Na koniec uczy się odwrotnych, mieszanych i złożonych sylab, dyftongów i tryftongów (jeśli występują w danym języku). Po włączeniu sylab do nauki są one następnie wykorzystywane do tworzenia słów i zwrotów.

Metoda globalna pozwalająca skutecnzie uczyć dzieci pisać i czytać

Istnieje inna, mniej tradycyjna metoda nauki pisania i czytania, oparta na globalnym uczeniu się. Jej twórcy ostrzegają jednak, że ta globalna, lub też analityczna metoda, jest skuteczna tylko w kontekstach całkowicie konkretnych i intuicyjnych.

Metoda polega na podejściu do umiejętności czytania w taki sam sposób, w jaki dzieci uczą się mówić. Od samego początku nauczyciele prezentują różne jednostki o integralnym znaczeniu.

Dzięki pamięci wzrokowej dzieci uczą się rozpoznawać frazy, a przy okazji słowa, z których się składają. Chodzi o tworzenie skojarzeń i identyfikowanie elementów, które są takie same w różnych słowach. W ten sposób można uczyć dzieci rozpoznawać litery.

To podejście zakłada, że słowo pisane jest prostą graficzną reprezentacją obrazu, który dzieci sobie wyobrażają.

W zależności od przypadku czas potrzebny, aby uczyć dzieci pisać i czytać tą metodą może się różnić. Będzie to zależeć od poziomu dojrzałości każdego dziecka, jego typu inteligencji, a także innych czynników. Jednocześnie ta metoda nauki czytania i pisania obejmuje trzy bardzo odmienne etapy. Te etapy to: zrozumienie, opracowanie i wreszcie produkcja.

Na tym ostatnim etapie dzieci są w stanie doskonale zrozumieć, co czytają, wyjaśnić i odpowiedzieć na pytania dotyczące treści. Potrafią także tworzyć krótkie teksty, opisy i kompozycje. Dzieci, które uczą się czytać i pisać metodą globalną, stają się szybkimi i sprawnymi czytelnikami. Wynika to prawdopodobnie z wypracowanej przez nie łatwości zrozumienia tego, co czytają i piszą.

Podsumowując, dzięki różnorodnym metodom można łatwiej uczyć dzieci pisać i czytać podczas zajęć w szkole. Metody te są jednak bardzo skuteczne również w domu. Dlatego poświęć trochę czasu, aby pomóc maluchowi rozwinąć jego zdolności językowe do maksimum.