Nękanie wśród dzieci: ekologiczne podejście do tematu
Nękanie, prześladowanie i zastraszanie to nie tylko problem edukacyjny, ale także i społeczny. Z tego też powodu musimy podjąć wszystkie możliwe środki, by mu przeciwdziałać. Jednym z nich jest podejście przeciwko zastraszaniu oparte o teorię systemów ekologicznych zdefiniowaną przez Uriego Bronfenbrennera.
Podejście to powinno obejmować wszystkie obszary i środowiska, w których dziecko dorasta i rozwija się. Wynika to z faktu, że każdy obszar może odegrać swoją rolę w rozwiązaniu problemu, jakim jest zastraszanie, nękanie lub prześladowanie obecne w praktycznie rzecz biorąc każdej szkole na świecie.
Teorię systemów ekologicznych opracowaną przez Uriego Bronfenbrennera można zastosować w wielu różnych dziedzinach życia. Na przykład doskonale nadaje się ona dla zjawiska określanego jako nękanie wśród dzieci.
W naszym dzisiejszym artykule wyjaśnimy Ci bliżej, co dokładnie oznacza zastosowanie podejścia ekologicznego w odniesieniu do zastraszania i nękania. Wystarczy, że poświęcisz kilka minut na lekturę!
Nękanie, zastraszanie itp. – dziecko ma prawo nie być prześladowanym w żaden sposób!
Zgodnie z Konwencją Praw Dziecka (oryg. Convention on the Rights of the Child – CRC), zatwierdzoną przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w dniu 20 listopada 1989 roku, dzieci także mają szereg praw, których przestrzeganie poszczególne państwa wchodzące w skład ONZ muszą im zagwarantować.
Jednym z tych praw, określonych w art. 19 CRC, jest ochrona ich integralności fizycznej i osobistej przed wszelkimi formami przemocy i złego traktowania.
Jednym z miejsc, w którym powinniśmy szczególnie mocno chronić nasze dzieci, jest szkoła lub inne placówki edukacyjne. Wynika to z tego, że obecnie wielu uczniów jest silnie narażonych na wszelkiego rodzaju przemoc lub nękanie w szkole i w jej otoczeniu.
Nękanie wśród dzieci może obejmować na przykład wszelkiego rodzaju szkodliwe i toksyczne postawy wobec ofiary. Zaliczamy do nich między innymi obelgi, ostracyzm, okrutne żarty i terroryzowanie za pośrednictwem Internetu.
Według danych z wyników badań zatwierdzonych oficjalnie przez Światową Organizację Zdrowia (oryg. World Health Organization – WHO), wszelkiego rodzaju zastraszanie przez grupę rówieśniczą dotyka prawie 32% dzieci w wieku od 9 do 18 lat na całym świecie.
Nie powinniśmy tego w żaden sposób tolerować. Musimy także zrobić wszystko, co tylko możliwe, aby temu niepożądanemu zjawisku zapobiec. Wszystkie dzieci powinny mieć prawo do wysokiej jakości edukacji w bezpiecznym i przyjaznym otoczeniu.
Faktem jest, że system edukacji ma uprzywilejowaną pozycję. Dzięki temu może szybko i sprawnie rozwiązać problem zastraszania i prześladowania. Jest także z reguł dobrze przygotowany do zapewnienia uczniom i ich rodzinom wiedzy i umiejętności potrzebnych do komunikowania się, negocjowania, a następnie rozwiązywania konfliktów w konstruktywny i pozytywny sposób.
„Zawsze pamiętaj, że masz nie tylko prawo do bycia osobą. Masz także obowiązek bycia nią”.
– Eleanor Roosevelt –
Nękanie, prześladowanie i zastraszanie: ekologiczne podejście do problemu
Teoria systemów ekologicznych opracowana przez Uriego Bronfenbrennera jest bardzo przydatnym narzędziem do radzenia sobie z zastraszaniem, prześladowaniem i innymi tego typu niepożądanymi zachowaniami.
Teoria ta opisuje rozwój człowieka jako interakcję między jego właściwościami biologicznymi, a relacjami z różnymi środowiskami. Oto pięć różnych systemów wyróżnionych przez tę właśnie teorię:
- Mikrosystem.
- Mezosystem.
- Ekosystem.
- Makrosystem.
- Chronosystem.
Systemy te można zastosować także w przypadku codziennego życia naszych dzieci. Na przykład w taki sposób, jak to opisujemy poniżej:
Mikrosystem
Mikrosystem odnosi się w sporym uproszczeniu do najbliższego otoczenia dziecka. Ogólnie rzecz biorąc składa się on z rodziny jako najbliższego jego środowiska. Obejmuje on jednak także szkołę (czyli klasę dziecka, nauczycieli i kolegów z klasy) oraz grupy przyjaciół i bliskich kolegów, czyli nieco dalsze otoczenie.
Mezosystem
Jest to relacja ustanowiona przez najbliższe otoczenie dziecka. W tym przypadku mamy do czynienia z istotnym związkiem między środowiskiem rodzinnym, a systemem edukacyjnym. Możemy również dodać do tego związek między tymi dwoma środowiskami, a istniejącym kontekstem społecznym i zdrowotnym.
Ekosystem
Ekosystem obejmuje przede wszystkim konteksty społeczne, z którymi dziecko ma związek psychologiczny. Należy tutaj podkreślić fakt relacji na płaszczyźnie wyłącznie psychologicznej, bez związku o charakterze fizycznym.
W przypadku zjawiska zastraszania zarówno prawa broniące praw człowieka, jak i media podkreślające poważny problem zastraszania sprzyjają rozwojowi dzieci w ramach ekosystemu.
Makrosystem
Makrosystem odnosi się bezpośrednio do przekonań kulturowych, ideologii politycznych i religii, z którymi dziecko ma jakikolwiek związek. W niektórych przypadkach są to obszary wręcz idealnie nadające się do celów dyskryminacji, prześladowania, nękania i zastraszania.
Chronosystem
Jest to kontekst historyczny, w którym rozwija się całe nasze społeczeństwo. W tym przypadku odnosi się on do kultury, w której dziecko dorasta i rozwija się.
„Kultura jest także formą edukacji. I tylko dzięki niej można wydostać się z kryzysu moralności oraz wartości”.
– Use Lahoz –
Znaczenie ekologicznego podejścia do zwalczania zachowań takich jak zastraszanie i nękanie
Ekologiczne podejście do tematu zastraszania i nękania jest naprawdę niezwykle istotnym narzędziem. Jeśli te systemy środowiskowe mogą pomóc Ci w zapobieganiu wszelkiego rodzaju prześladowaniom, możemy wobec tego zagwarantować większą skuteczność podjętych w ten sposób środków.
Dlatego też centra edukacyjne stosujące strategie przeciwdziałania zastraszaniu muszą przestrzegać odpowiedniego modelu edukacji. Jest nim taki model, który ułatwia interakcję między różnymi kontekstami, w których dorastają uczniowie.
„Edukacja to najpotężniejsza broń, której możesz użyć, by zmienić świat”.
– Nelson Mandela –
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Bronfenbrenner, U. (1977). Toward an experimental ecology of human development. American psychologist, 32(7), 513.
- Galende, I. (2017). II Jornada sobre Audición y Lenguaje: Todos iguales todos diferentes.