Chociaż to całkowicie normalne, że zachowanie nastolatka bywa czasami złe, to istnieją liczne strategie, które pomogą Ci poradzić sobie z…
Jak wytłumaczyć dziecku czym jest mejoza?

Mejoza to proces wytwarzania komórek, podczas którego wykorzystuje się połowę chromosomów głównej komórki. Zachodzi podczas procesów reprodukcji seksualnej i ich cykli biologicznych.
Termin mejoza pochodzi od greckiego słowa oznaczającego redukcję. Procesy mejozy, razem z mitozą, odnoszą się do produkcji komórek. Jednak w przeciwieństwie do mitozy procesy te wytwarzają cztery komórki haploidalne zamiast komórki diploidalnej.
Co to dokładnie oznacza i jakie są konsekwencje takiej redukcji? Czytając dzisiejszy artykuł poznasz odpowiedzi zarówno na te, jak i na inne pytania, abyś mogła wytłumaczyć cały proces swojemu dziecku. Ale nie martw się: przestawimy to zagadnienie w zabawny i ciekawy sposób.
Dlaczego dochodzi do mejozy?
Aby w pełni zrozumieć działanie mejozy musisz zrozumieć dlaczego do niej dochodzi: aby pozyskać gamety, czyli komórki reprodukcyjne organów płciowych organizmu. Do przeprowadzenia procesu reprodukcji potrzeba jednej gamety żeńskiej i jednej gamety męskiej. Obie muszą posiadać połowę chromosomów obecnych w każdej komórce tych organizmów.
Dlatego też mejoza opowiada historię pary chromosomów siostrzanych, które są obecne w komórce diploidalnej. Każda komórka diploidalna zawiera 46 chromosomów i dwa chromatydy. W kolejnym procesie nazywanym gametogenezą te komórki rozpadają się na komórki haploidalne, a w każdej z nich znajdują się chromatydy 23 chromosomów.
Mejoza: różne fazy procesu podziału jądra komórkowego
Proces mejozy zachodzi w dwóch etapach: mejozy I i mejozy II. Zanim dojdzie do pierwszej redukcji mejotycznej, materiał genetyczny musi się zduplikować. Dzięki temu otrzymujesz chromosomy siostrzane.
U ludzi chromosomy wyglądają jak litera X. Gdy taki X zostanie rozdzielony wzdłuż na pół, każda połówka stanie się chromatydą. Moment złączenia jest nazywany centromerem. Podczas faz mejozy chromatydy nakładają się na siebie, aby stworzyć gametę.
Fazy mejozy I lub mitozy
Profaza I
- To najdłuższa i najbardziej złożona faza. W tym momencie homologiczne chromosomy dobierają się w pary.
- Nasze chromosomy siostrzane wymieniają się fragmentami DNA znajdując się w centromerze. Takie wymiany są nazywane chiazmami.
- Chromosomy kończą się parować i są rozdzielane.
- Wszystkie z tych zmian zachodzą w trakcie pięciu stadiów: leptotenu, zygotenu, pachytenu, diplotenu i diakinezy.
Prometafaza I i metafaza I
Błona komórkowa zanika i niektóre organelle się przenoszą. W międzyczasie chromosomy siostrzane stają się bardziej skondensowane i podróżują do płaszczyzny równikowej komórki, napędzane przez mikrotubule wrzeciona podziałowego, aby stworzyć talerz metafazowy.
Anafaza I
Organelle nazywane centrosomami, znajdujące się na obu biegunach komórki, zaczynają otrzymywać mikrotubule z wrzeciona, rozdzielając chromosomy siostrzane. Każdy zostanie przeniesiony na jeden biegun komórki.
Telofaza I
Ta faza zdarza się bardzo rzadko. Gdy do niej dojdzie, odtworzy się otoczka jądrowa i otrzymasz dwie komórki haploidalne. Z 23 chromosomami w każdej, ale z dwoma chromatydami na chromosom.
Fazy mitozy II
Ten etap to normalny proces mitozy bez duplikacji DNA. W mejozie chodzi o otrzymanie gamet, a nie wymienienia materiału genetycznego między dwoma spokrewnionymi chromosomami.
Ta faza składa się z czterech części: profazy II, metafazy II, anafazy II i telofazy, która w tym przypadku zawsze się pojawia. W tym momencie kształtuje się błona komórkowa. Ten proces kończy się cytokinezą, podczas której komórka jest w sposób fizyczny dzielona.
W wyniku tego otrzymujesz cztery haploidalne komórki potomne z 23 chromosomami, a każdy chromosom ma tylko jeden chromatyd. Oznacza to, że każdy chromosom wygląda jak połówka litery X. Dlaczego ten proces jest aż tak ważny?
Mejoza i jej znaczenie genetyczne
Jak już wspomnieliśmy wcześniej, główny cel mejozy to stworzenie gamet. Jednak podczas gametogenezy chromosomy, zarówno od strony ojca, jak i od strony matki, są rozkładane w sposób przypadkowy między komórkami potomnymi.
Taki podział jest niezwykle istotny w procesie reprodukcji płciowej, ponieważ matka ma 46 chromosomów, a tym samym daje dziecku 92 chromosomy.
Mejoza sprawia, że różnimy się pod względem genetycznym. Gdy chromosomy siostrzane wymieniają się między sobą fragmentami DNA w przypadkowy sposób, mamy pewność, że nie będzie dwóch takich samych gamet. Ta różnorodność genetyczna stanowi jeden z najważniejszych aspektów, które zapewniają naszą ewolucję genetyczną jako gatunku.
“Wszelkie zmiany, choćby najsłabsze, w jakikolwiek sposób powstałe, jeżeli tylko w pewnym stopniu są korzystne dla osobników danego gatunku w ich nieskończenie zawikłanych stosunkach z innymi istotami organicznymi i z fizycznymi warunkami życiowymi, będą sprzyjać zachowaniu tych osobników przy życiu. I zwykle zostaną przekazane potomstwu.”
– Charles Darwin –