Łaknienie spaczone w ciąży: na czym polega?

Łaknienie spaczone w ciąży: na czym polega?
Elena Sanz Martín

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Elena Sanz Martín.

Ostatnia aktualizacja: 21 grudnia, 2022

Łaknienie spaczone w ciąży może wywołać problemy zarówno dla matki, jak i dla jej dziecka. Termin ten odnosi się ogólnie do bardzo silnej chęci spożywania produktów nie będących pożywieniem.

W dzisiejszym artykule chcemy zwrócić uwagę na łaknienie spaczone w ciąży. To zaburzenie odżywiania dotyka wiele osób, a mimo tego nie jest zbyt dobrze znane.

Gdy mówimy o zaburzeniach odżywiania, zazwyczaj mamy na myśli anoreksję lub bulimię. Jednak istnieje wiele innych zaburzeń odżywiania, które wywierają znaczący wpływ na życie dotkniętych nim osób.

Na czym polega łaknienie spaczone?

Łaknienie spaczone to nieodparte pragnienie spożywania lub lizania substancji, które nie mają żadnych składników odżywczych. Najczęściej zaliczamy do nich piasek, gips, mydło, lód i pastę do zębów.

Kryteria diagnostyczne związane z łaknieniem spaczonym są dokładnie określone. W DSM-V stwierdzono, że spożywanie substancji niejadalnych musi trwać przynajmniej miesiąc. Co więcej, musi być nietypowe dla wieku chorego. Poza tym nie może być ogólnie akceptowane społecznie ani nie mieć korzeni kulturowych.

To zaburzenie pojawia się najczęściej w wieku niemowlęcym, między 1. a 6. rokiem życia. Najczęściej dotyka dzieci z autyzmem, opóźnieniami w rozwoju i niedożywieniem. Oprócz tego dość często dotyka kobiety w ciąży lub takie, które doświadczają stresu lub stanów lękowych.

Łaknienie spaczone w ciąży

Chociaż kobiety dość często doświadczają zachcianek w ciąży, zazwyczaj dotyczą one powszechnie spotykanych produktów spożywczych. Łaknienie spaczone w ciąży pojawia się najczęściej w pierwszym lub drugim trymestrze. Może wiązać się z odczuwaniem stresu, niepokoju lub lęku, które są typowe dla tych tygodni ciąży.

Kobieta w ciąży na leżance - łaknienie spaczone w ciąży
Łaknienie spaczone pojawia się dość często u kobiet w ciąży, które nie ukończyły jeszcze 20. roku życia i cierpiały z powodu tego samego zaburzenia w dzieciństwie. Zazwyczaj zaburzenie to zanika po porodzie. Jednak w niektórych przypadkach łaknienie spaczone nie ustaje nawet po porodzie.

Przyczyny łaknienia spaczonego w ciąży

Chociaż póki co nie udało się jasno określić przyczyn łaknienia spaczonego, to badacze mają pewne hipotezy, które rzucają światło na tą kwestię. Czasami takie nienaturalne zachcianki mogą wiązać się z istniejącymi zaburzeniami i schorzeniami natury fizycznej oraz psychicznej.

Łaknienie spaczone może pojawić się z powodu niepokoju lub lęku. Istnieją również badania, które łączą łaknienie spaczone w ciąży z niedoborem żelaza lub innych witamin czy minerałów.

Według badań kobiety, które mają anemię, często mają ochotę jeść lód. Takie pragnienie może zmniejszyć się, gdy poziom żelaza się podniesie. W przypadku niedoboru wapnia lub cynku, ciało kobiety w ciąży może próbować pozyskać je z każdego możliwego źródła.

Łaknienie spaczone w ciąży i jego konsekwencje

Spożywanie niejadalnych substancji jest szkodliwe zarówno dla Ciebie, jak i dla Twojego dziecka. Chociaż jedzenie lodu jest dość nieszkodliwe (chociaż może wywierać negatywny wpływ na zęby), to spożywanie innych substancji może wiązać się z poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi.

Aż 75% pacjentów z łaknieniem spaczonym prędzej czy później musi poddać się interwencji chirurgicznej. Z kolei 30% cierpi z powodu komplikacji zdrowotnych, a aż 11% umiera z powodów związanych pośrednio lub bezpośrednio z tym zaburzeniem.

Najczęstsze komplikacje zdrowotne wynikające z łaknienia spaczonego to niedrożność jelita. Łaknienie spaczone może również prowadzić do zatrucia ołowiem, rozwoju infekcji i pojawienia się pasożytów. Co więcej, łaknienie spaczone zwiększa niebezpieczeństwo porodu przed terminem.

Poza tym w większości przypadków spożywanie tych substancji pogarsza wchłanianie wartości odżywczych z innych pokarmów. To z kolei prowadzi do powstania niedoborów kluczowych składników odżywczych.

Łaknienie spaczone: leczenie i zapobieganie

W przypadku łaknienia spaczonego kluczową rolę odgrywa jak najszybsze podjęcie działania. Dzięki temu będzie można szybko zerwać z tym zachowaniem, zanim stanie się częścią codziennych nawyków kobiety. Kiedy dojdzie do wytworzenia nawyku, walka z łaknieniem spaczonym stanie się o wiele trudniejsza.

Lekarz badający ciśnienie ciężarnej

Kobiety, które zaobserwują u siebie łaknienie spaczone, powinny od razu poinformować o tym swojego lekarza. Dzięki temu zleci on wykonanie niezbędnych badań, aby określić poziom niestrawności.

Lekarz będzie również monitorował poziom żelaza i innych witamin oraz minerałów, aby upewnić się, czy pacjentka nie powinna przyjmować suplementów.

Może okazać się konieczne przepisanie takich leków jak selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny. Ułatwiają one radzenie sobie ze stresem i depresją, jeżeli to właśnie one ponoszą winę za rozwój łaknienia spaczonego.

Na sam koniec należy podkreślić konieczność sięgnięcia po pomoc psychologiczną i rozpoczęcie terapii. Najlepszy wybór to terapia poznawczo-behawioralna, która pomaga radzić sobie z impulsami i kompulsywnym spożywaniem niejadalnych substancji.


Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.