Czym dokładnie jest zespół Tourette'a?
Zespół Tourette’a to zaburzenie polegające na tikach ruchowych i werbalnych, które pojawiają się w dzieciństwie. Powoduje to, że nieletni wykonują nagłe ruchy i wydają z siebie dźwięki, które są powtarzalne i niekontrolowane przez nich. Ten stan może mieć wpływ na jakość życia danej osoby.
Jednak ze względu na sposób, w jaki filmy często przedstawiają zespół Tourette’a, wiele osób ma niepoprawny obraz tego, z czym tak naprawdę się wiąże to zaburzenie.
Ogólnie rzecz biorąc, filmy i serialne przedstawiają zespół Tourette’a jako stan, w którym ludzie wykrzykują różne niestosowności, przekleństwa i społecznie nieodpowiednie komentarze (koprolalia). Jednocześnie pokazują osoby wykonujące mimowolnie obsceniczne gesty (kopropraksja).
Jednak pomimo szerokiego publicznego rozpowszechniania tych zachowań, są one w rzeczywistości rzadko spotykane w omawianym zaburzeniu.
Czym dokładnie jest zespół Tourette’a?
Zespół Tourette’a to zaburzenie neurologiczne, które pojawia się w okresie niemowlęcym lub dojrzewania, z reguły zanim dana osoba osiągnie wiek 18 lat. Ogólnie rzecz biorąc najczęściej pojawia się między piątym a dziewiątym rokiem życia, a początkowymi objawami są tiki twarzy. Na przykład mruganie lub marszczenie nosa.
Objawy te będą się zmieniać w czasie, zarówno pod względem rodzaju, jak i intensywności i częstotliwości. Są chwile remisji, a także momenty, w których stają się bardziej nasilone.
Tiki, które mogą się pojawić najczęściej, to:
- Ruchowe: nagłe, powtarzające się i niekontrolowane ruchy obejmujące różne części ciała.
- Werbalne: mimowolne wydawanie dźwięków i słów w sposób krótki i przerywany.
Jednocześnie zarówno tiki ruchowe, jak i werbalne mogą być proste lub złożone:
- Proste tiki. Wśród prostych tików są te, które dotyczą tylko jednej grupy mięśni. Na przykład jest to mruganie lub garbienie ramion lub kaszel lub jęczenie w przypadku tików werbalnych.
- Tiki złożone: dotyczą różnych grup mięśni i są bardziej skomplikowane. Na przykład obejmują skakanie, skłony lub dotykanie części ciała w przypadku tików ruchowych. Może to również oznaczać wykrzykiwanie obelg lub powtarzanie własnych lub cudzych słów (echolalia) w przypadku tików werbalnych.
Wszystkie te ruchy i wyrażenia są dla dzieci mimowolne i niekontrolowane. Co więcej, pojawia się tak zwany „impuls cyplowy”, który poprzedza takie tiki. Oznacza to nieprzyjemne odczucia ciała (jak swędzenie lub łaskotanie, podobne do tych, jakich doświadczamy przed kichnięciem).
Dla osób z zespołem Tourette’a jedynym sposobem na złagodzenie tej sytuacji jest następujący po niej tik.
Niektóre osoby są w stanie tymczasowo stłumić swoje tiki, jednak przy sporym wysiłku z ich strony. Ale gdy napięcie się kumuluje, pojawiają się one ponownie.
O czym warto jeszcze pamiętać?
Zespół Tourette’a dotyka około 0,4 do 3,8% nieletnich. Eksperci uważają, że wiele czynników odgrywa rolę w wywoływaniu tego zaburzenia, zarówno genetycznych, jak i środowiskowych. Problem ten występuje u mężczyzn trzy razy częściej niż u kobiet.
Co więcej zespół Tourette’a często może współistnieć z innymi zaburzeniami i stanami. W szczególności mogą to być problemy z uwagą (TDAH), problemy behawioralne, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, lęk i depresja.
Na szczęście zaburzenie to ma tendencję do ustępowania wraz z wiekiem. W rzeczywistości bardzo niewiele przypadków nadal jest poważnych poza okresem dojrzewania. Jednocześnie dzieci mają także tendencję do silniejszych objawów w chwilach, gdy czują się zmęczone, chore lub pod wpływem stresu.
Zespół Tourette’a nie wpływa na inteligencję zdrowia danej osoby, poza dyskomfortem wynikającym z samych tików. Ogólnie rzecz biorąc, te dzieci muszą zmierzyć się z ogromnym brakiem zrozumienia ze strony innych. Co oczywiście prowadzi do tego, że czują się bardziej niespokojne i zawstydzone.
Dlatego też ważne jest, aby opiekunowie i nauczyciele w otoczeniu tych dzieci byli poinformowani i wyrozumiali.
Na koniec musimy pamiętać, że pojawienie się tików w dzieciństwie nie zawsze świadczy o zespole Tourette’a. W rzeczywistości tiki są dość częstym zjawiskiem u dzieci. Ogólnie rzecz biorąc, pojawiają się one przejściowo i zanikają samoistnie. Zespół Tourette’a jest dość rzadkim stanem i bardzo niewiele jego przypadków jest naprawdę poważnych.
Leczenie zespołu Tourette’a
Nie ma jednego środka farmaceutycznego służącego do leczenia tego syndromu. W zależności od indywidualnego przypadku dostępne są raczej różne opcje. Mówimy jednak o lekach, które mogą powodować poważne skutki uboczne.
Dlatego, gdy tiki nie zakłócają poważnie codziennego życia danej osoby, najlepiej po prostu nie podejmować leczenia.
Jeśli chodzi o leczenie psychologiczne, badania wykazały, że terapia odwrócenia nawyków jest skuteczna w zmniejszaniu objawów. Techniki relaksacyjne, a także leczenie powiązanych stanów psychicznych – takich jak ADHD lub OCD – mogą również przynieść korzystne rezultaty.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Gonzálvez, M. T. (2016). Tratamiento cognitivo-conductual de un niño con Síndrome de Tourette. Revista de Psicología Clínica con Niños y Adolescentes, 3(1), 25-30.
- Jankovic, J. (2002). Síndrome de Gilles de la Tourette. Lancet (Oncol), 3, 111-117.