Lateralizacja skrzyżowana - jak wpływa na dziecko?

Lateralizacja krzyżowa może zaburzać prawidłowy rozwój koordynacji, pisania i czytania u dziecka. Dowiedz się o niej więcej!
Lateralizacja skrzyżowana - jak wpływa na dziecko?
Mara Amor López

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Mara Amor López.

Ostatnia aktualizacja: 21 grudnia, 2022

Lateralizacja skrzyżowana, zwana inaczej stronnością może mieć negatywny wpływ na sprawność u dzieci. W rezultacie wczesna interwencja i odpowiednie ćwiczenia są ważne, aby zapobiec ewentualnym problemom w przyszłości.

U niektórych dzieci występuje asymetria czynnościowa prawej i lewej strony ciała. Wynika to z różnic w budowie i funkcjach obu półkul mózgowych. Wyraża się ona w rzeczywistości większą sprawnością ruchową prawych kończyn niż lewych, a także wykrywaniem przez mózg większej liczby bodźców zmysłowych dochodzących z jednej strony ciała. 

Czytaj nasz dzisiejszy artykuł i dowiedz się więcej na ten temat!

Większość ludzi preferuje lub ma tendencję do używania jednej strony ciała. Nazywa się to lateralizacją skrzyżowaną lub stronnością ciała. Poniżej zobaczymy, jak skrzyżowana lateralizacja wpływa na ruchy i sprawność człowieka.

 

To, która strona ciała będzie dominującą, jest determinowane przez wpływ różnych czynników, takich jak genetyczne i środowiskowe. Rozwój lateralizacji ma również miejsce stopniowo przez pierwsze lata życia, kiedy małe dzieci wciąż nie są nawet świadome, która strona jest prawa, a która lewa.

Lateralizacja – rodzaje

Możemy sklasyfikować rodzaje lateralizacji w następujący sposób:

  • Jednorodna lateralizacja ciała. Dzieje się tak, gdy oczy, uszy, dłonie i stopy mają tę samą dominację, albo leworęczną (u osób leworęcznych), jak i praworęczną (u osób praworęcznych). Taka sytuacja występuje najczęściej.
  • Mieszana lateralizacja ciała. Dzieje się tak, gdy ludzie wykonują określone czynności z dominacją prawej strony, a inne z dominacją lewej strony ciała.

Jak lateralizacja skrzyżowana wpływa na sprawność człowieka?

  • Skrzyżowana lateralizacja. Charakteryzuje się różną stronnością dłoni, stóp, oczu i słuchu. Na przykład dominująca ręka to prawa ręka, ale to lewa noga i lewe oko dominują nad prawym. Ten rodzaj lateralizacji może powodować trudności w nauce, zwłaszcza w czytaniu i pisaniu. Często może występować u dzieci z ADHD.
  • Obustronna lateralizacja. Dzieje się tak, gdy osoba może używać zamiennie obu stron ciała z tą samą zdolnością. Bardzo ważne jest, aby nie wymuszać lateralizacji. Musimy pozwolić dzieciom samodzielnie to rozgryźć.
    Na przykład, jeśli dziecko jest zmuszone do korzystania z określonej strony, która nie jest jego dominującą, jego układ nerwowy może ulec dezorganizacji. Spowolni to naukę czytania, pisania i koordynacji ruchowej.
    Warto dać dziecku poeksperymentować i samemu wybrać wygodniejszą stronę. Dawne praktyki zmuszania dzieci do pisania prawą ręką są już od dawna niepraktykowane.

Lateralizacja słaba, nieustalona to taka, w której występuje brak funkcjonalnej dominacji jednej ze stron ciała. Dziecko ma problem z posługiwaniem się i prawą, i lewą ręką, trudności w czytaniu i rysowaniu.

Praworęczność zwykle ustala się na stałe około 2-3 roku życia dziecka, natomiast leworęczność w wieku około  3-4 lat.

Jak skrzyżowana stronność wpływa na wyniki w szkole?

Dziecko się uczy pisania

Źle ustalona lateralizacja krzyżowa może powodować wiele problemów w nauce i koordynacji u dzieci. W rzeczywistości pojawia się to zwykle w przypadkach, gdy dziecko ma dysleksję. Możesz zacząć to zauważać, gdy Twoje dziecko zacznie szkołę podstawową, głównie w przypadkach, w których lateralizacja nie została w pełni ustalona i zdiagnozowana.

Jest to bardzo ważny proces, który stanowi podstawę koordynacji wzrokowo-ruchowej co umożliwia i znacznie ułatwia wykonywanie czynności takich jak rysunek i pisanie. Prawidłowa lateralizacja związana jest z dominowaniem jednej z półkul mózgowych. Pewne obszary mózgu kierują określonymi procesami i czynnościami.

 

U większości osób lewa półkula odpowiada za mowę i funkcje językowe (a także czytanie i pisanie), logikę, rozumienie. Z drugiej strony prawa półkula zarządza zazwyczaj percepcją przestrzenną, umiejętnościami muzycznymi, artystycznymi i plastycznymi, mimiką i emocjami.

Dowiedz się jak wpływa to na określone zachowania i jakie są objawy skrzyżowanej stronności u dzieci:

  • Mają wolniejsze reakcje z kilkoma dodatkowymi natychmiastowymi odruchami na niektóre czynności, mogą się wydawać niezdarne.
  • Taka przypadłość może powodować problemy związane z dysleksją, dyskalkulią, dyslalią lub dysgrafią.
  • Kiedy piszą, potrafią odwrócić pewne elementy. Na przykład mogą odwracać cyfry i litery, jak w lustrzanym odbiciu.
  • Może to wpłynąć na samoocenę, która często jest niska u wielu dzieci. Często zdają sobie sprawę ze swoich błędów, boją się podejmować inicjatywę.
  • Dzieci z tym problemem mogą być ogólnie poirytowane, nadmiernie reaktywne, zahamowane i źle się czują w swoim ciele.

Więcej o tym, jak skrzyżowana lateralizacja wpływa na wydajność dziecka

Kiedy dzieci ze skrzyżowaną lateralizacją próbują czytać, zwykle robią to bardzo powoli z dużą ilością przerw. Brakuje im rytmu i łatwo się gubią podczas czytania.

  • Dzieci z tym problemem mogą mieć trudności z czytaniem, obliczaniem lub pisaniem.
  • Mają też problemy ze skupieniem uwagi.
  • Te dzieci często czują się zagubione w swoim ciele.
  • Czasami mogą być niespokojne i nadpobudliwe z trudnościami z koncentracją.
  • Mogą być mało zmotywowane na zajęciach i nie interesować się proponowanymi aktywnościami
  • Często mają problemy z organizacją w czasie i przestrzeni. Ponadto mylą prawą i lewą stronę i zmagają się z dodawaniem i odejmowaniem.

Jak skrzyżowana stronność wpływa na wydajność dziecka?

Co możesz zrobić, jeśli Twoje dziecko ma objawy lateralizacji?

Większość specjalistów zaleca wczesną interwencję, aby zapobiec negatywnym skutkom, jakie może to zjawisko mieć na uczenie się i rozwój koordynacji u dziecka. Dlatego jeśli podejrzewasz, że twoje dziecko zmaga się z problemem z lateralizacją, możesz zabrać je na badanie lekarskie.

Gdy specjalista odkryje, jaki typ problemu przejawia twoje dziecko, przygotuje dla niego serię czynności i ćwiczeń. Mogą pomóc one dziecku rozwiązać lub załagodzić wszelkie problemy i stworzyć pozytywne szlaki neurobiologiczne i wzorce ruchowe.

Jednak ważne jest, aby zabrać dziecko do specjalisty, jeśli podejrzewasz, że zmaga się ono ze skrzyżowaną lateralizacją. Wskazaliśmy już wcześniej, jak ten problem może wpłynąć na wyniki, koordynację i naukę dzieci. Dlatego ważne jest, aby interweniować jak najszybciej, aby uniknąć przyszłych trudności i opóźnień w nauce.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.



Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.