Rozwój motoryczny dziecka od narodzin do piątego roku życia

Napisane i zweryfikowane przez psycholog María Alejandra Castro Arbeláez.

Ostatnia aktualizacja: 28 sierpnia, 2018

Od odruchów pierwotnych po pisanie zdań – rozwój motoryczny dziecka od narodzin do piątego roku życia to etap ewolucji i stałego uczenia się, zarówno dla malca, jak i rodziców.

W trakcie tego etapu zachodzą zmiany w umiejętnościach ruchowych, które prowadzą do skoordynowania działania kości, mięśni, ścięgien i nerwów. Rozwój motoryczny umożliwia opanowanie chodzenia na dwóch nogach – umiejętności, która jest charakterystyczna dla istot ludzkich.

Rozwój tych umiejętności zaczyna się tuż po narodzinach. Angażują się w niego takie kluczowe organy, jak:

• Mózg
• Rdzeń kręgowy
• Nerwy peryferyjne
• Mięśnie
• Stawy

System nerwowy, który jest odpowiedzialny za rozwój motoryczny, dojrzewa w z góry określonym porządku. Jest on jasny i przewidywalny, co pozwala rodzicom obserwować dziecko, aby wykryć ewentualne nieprawidłowości.

Rozwój motoryczny: pierwsze oznaki

Pierwsze oznaki rozwoju motorycznego widoczne są w obszarze głowy. Noworodek może obracać ją z boku na bok, gdy leży na plecach. Gdy leży na brzuchu, może ją trochę unosić. Z czasem dziecko zacznie poruszać rękoma, co jest kluczową umiejętnością dla dzieci w wieku od narodzin do piątego roku życia.

Dziecko przechodzi przez kilka etapów. Przeciętnie maluch w momencie narodzin ma 50 cm wzrostu i waży 3,5 kilogramów.

Ma dużą głowę i oczy, mały nos, tłuściutkie policzki i podwójny podbródek. Od tego momentu zaczyna się rozwój fizyczny, umysłowy, psychologiczny i społeczny.

Po ukończeniu drugiego miesiąca życia pojawia się koordynacja ręka-oko. Dziecko widzi obiekt i stara się go złapać.

Uśmiechanie się i pokazywanie języka

Od trzeciego miesiąca życia do pierwszych urodzin można wyróżnić trzy znaczące etapy rozwoju motorycznego dziecka.

• W wieku trzech miesięcy dziecko zaczyna się uśmiechać i wystawiać język. Jest w stanie siedzieć, jeśli ma się o co oprzeć. Rozpoczyna się także gaworzenie. Trzyma otwarte dłonie i trzyma przedmioty używając palców i wnętrza dłoni.
• Po ukończeniu szóstego miesiąca życia maluch zaczyna raczkować i samodzielnie siadać. Po kilka miesiącach będzie w stanie stać i robić kroki. Bierze przedmioty w obie dłonie i wypuszcza je, choć może to robić jeszcze niezdarnie. Jest również w stanie kierować ręce w przeciwną stronę ciała.
• W okolicy pierwszego roku życia zwiększa się samodzielność i ciekawość. Dziecko wkłada wszystko do ust, dlatego też ten etap może być niebezpieczny.

Chodzenie z pomocą innych

Po ukończeniu pierwszego roku życia maluch odkryje schody, po których może się wspinać przy pomocy innych. Będzie budował wieże z klocków i łapał oraz odpychał piłkę stopami i rękoma. Będzie także w stanie podnosić przedmioty używając kciuka i palca wskazującego.

Zaczyna sam jeść i siedzi na małym krzesełku. Zwiększa się jego samodzielność, podobnie jak napady złości i zazdrość.

W wieku dwóch lat samodzielnie wchodzi na schody i z nich schodzi, skacze na obu nogach, kopie piłkę i jeździ na trójkołowym rowerku. Jego rozwój społeczny i mentalny przyspiesza, a maluch zaczyna częściej wchodzić w interakcje z innymi dziećmi.

Jest w stanie rysować linie i przewracać kartki książek. Je łyżeczką i tworzy frazy, chociaż czasem bywają one jeszcze niezrozumiałe.

Bieganie

Szybkie bieganie, kopiowanie koła i stanie na jednej nodze – to umiejętności, które rozwijają się podczas trzeciego roku życia. Maluch może ciąć nożyczkami, układać trzyczęściowe puzzle, zjeżdżać zjeżdżalnią i chodzić na paluszkach.

Gdy skończy cztery lata, będzie w stanie dłużej stać na jednej nodze. Będzie skakał, wspinał się i tańczył. Może nachylić się i dotknąć podłogi dłońmi oraz otworzyć zamek kluczem. Umie wyrażać swoje myśli, dopracowuje rysunki i gra w gry zespołowe.

Pięć lat: pisanie słów

Po ukończeniu piątego roku życia dziecko będzie schodziło ze schodów stawiając na każdym stopniu tylko jedną stopę. Jest w stanie kopiować trójkąty, liczby i proste słowa używając zarówno wielkich, jak i małych liter. Umie też zawiązywać supełki i ciąć wzdłuż linii. Pisze także zdania.

W tym wieku może zmieniać kierunek podczas biegu i chodzić po wąskiej desce zachowując równowagę. Uczy się też skakania do tyłu.

Pojawia się dominująca lateralizacja

Na tym etapie zaczniesz zauważać, która dłoń, oko i stopa dziecka są dominujące. Fachowo nazywa się to lateralizacją dominującą. Jeśli dziecko jest w stanie użyć obu stron ciała na tym samym poziomie, oznacza to, że jest oburęczne.

Rozwój motoryczny dziecka w wieku od narodzin do piątego roku życia można podzielić na wiele ciekawych etapów. W tym okresie rozwija się precyzja, wytrzymałość, prędkość, koordynacja i siła, tak potrzebne w dalszym życiu malucha.