Jak nauczyć uczniów pisać streszczenia?
Podczas pisania streszczenia musimy skupić się na kluczowych kwestiach, którymi są najważniejsze informacje i usunąć wszystkie rzeczy nieistotne. Opanowanie tej strategii rozumienia i tworzenia streszczeń ma podstawowe znaczenie dla każdego ucznia.
Z tego powodu przygotowaliśmy ten artykuł, aby pomóc uczniom w nauce tworzenia dobrego streszczenia. Zapraszamy do lektury!
Przede wszystkim chcemy podkreślić, że jest to bardzo złożona umiejętność, którą zdobywa się z czasem i praktyką. Z tego powodu wskazane jest, aby uczniowie zaczęli pisać streszczenia już w trakcie pierwszych lat szkoły podstawowej.
Na czym polega koncepcja streszczenia?
Zanim zaczniemy uczyć dzieci pisania dobrego streszczenia, musimy jasno określić, czym ono jest. Według José Antonio Moreiro Gonzáleza można je zdefiniować następująco:
„Streszczenie to operacja przeprowadzana na treści dokumentu lub tekstu w celu zmniejszenia obfitości zawartych w nich informacji oraz podkreślenia tych części przekazu, które są najbardziej przydatne. Następnie oryginalny przekaz zostaje przekształcony, stając się nowym dokumentem. Jest to w pełni autonomiczny tekst, zwięzły i gramatycznie kompletny, który skupia w sobie treść oryginalnego tekstu”.
– José Antonio Moreiro González –
Mówiąc prościej, streszczenie polega na wybraniu z tekstu najważniejszych informacji i napisaniu ich własnymi słowami w skróconej formie.
W ten sposób możemy modyfikować i syntetyzować treści, które należy przestudiować. Odnosimy się do niego i definiujemy sobie w ten sposób główne i drugorzędne idee oryginalnego tekstu, aby ułatwić przyswajanie i zapamiętywanie.
Jakie operacje poznawcze są zaangażowane w ten proces?
Według Teodoro Álvareza Angulo, profesora wydziału Dydaktyki Języka i Literatury na Uniwersytecie Complutense w Madrycie, przygotowanie streszczenia to złożony proces. Obejmuje kilka operacji poznawczych, takich jak na przykład:
- Zrozumienie tekstu.
- Zastanowienie się nad jego treścią.
- Przetwarzanie informacji i umiejętność rozróżniania wszystkich pomysłów, selekcji, organizowania i tworzenia hierarchii z wykorzystaniem pomysłów zawartych w tekście.
- Przeformułowanie i przepisanie odpowiednich części tekstu.
- Utworzenie nowego tekstu.
- Przestrzeganie zasad tekstualności (koherencja, spójność, adekwatność i korekta).
Jak możemy nauczyć uczniów pisania streszczeń?
Aby nauczyć uczniów, jak pisać dobre streszczenia, musimy najpierw poinstruować ich, aby przeprowadzili szybkie pierwsze przeczytanie tekstu. Następnie niech dokładnie przeczytają go ponownie i skupią się na zrozumieniu znaczenia każdego akapitu.
Następnie uczniowie powinni zastosować technikę podkreślania oraz identyfikowania i wybierania głównych idei. Muszą odkryć najważniejsze informacje i dodatkowo uzupełniające w każdym akapicie. Kiedy to zrobią, muszą napisać kluczowe słowo lub krótkie zdanie na marginesie każdego akapitu, które definiuje główne idee, wcześniej podkreślone.
Gdy wszystkie poprzednie kroki zostaną zakończone, uczniowie będą musieli rozpocząć pracę nad pisaniem samego streszczenia. Aby to zrobić, powinni wziąć pod uwagę wszystkie podkreślone przez siebie zdania i idee. Powinni zawsze używać własnych lub prostszych słów, aby skrócić tekst i zawsze unikać kopiowania lub parafrazowania.
Czym cechuje się dobre streszczenie?
Przekaż uczniom, że dobre streszczenie powinno mieć następujące cechy:
- Powinno zawierać wszystkie ważne idee.
- Powinno łączyć główne idee w tekście, używając zdań, które mają sens.
- Kompozycja powinna zawierać krótkie, bezpośrednie zdania .
- Tekst być obiektywny, a uczniowie nie powinni zamieszczać w nim swoich opinii na dany temat.
- Muszą napisać streszczenie wybierając ogólne idee i zamieniając je na konkrety.
- Streszczenie nie może zawierać myślników ani gwiazdek.
Krótko mówiąc, powinieneś wyjaśnić uczniom, że podsumowanie nie polega na kopiowaniu i przepisywaniu małych fragmentów tekstu. Muszą oni ująć istotę tekstu źródłowego własnymi słowami. W tym celu muszą wychwycić główne idee i zrekonstruować tekst w jak najmniejszej liczbie słów oraz w sposób jasny i zrozumiały.