Wstyd u dzieci - jak się rozwija?
Wstyd to uczucie, które pomaga nam poprawić niewłaściwe zachowania. Problem pojawia się, gdy dziecku wstyd kojarzy się ze strachem i staje się toksyczny i paraliżujący. Niektóre dzieci często się są zawstydzone i przejawiają lęki.
Jest to normalna emocja, która czasami sprawia, że jesteśmy smutni, gdy ujawniają się nasze niepowodzenia. Gdy popełnimy błąd podczas publicznego przemawiania lub potkniemy się i upadniemy. Jednak u dzieci może to przekształcić się w toksyczny wstyd, jeśli od najmłodszych lat kojarzą go ze strachem.
Przeczytaj dalej i dowiedz się więcej.
Czym jest wstyd u dziecka
Sam wstyd nie jest w rzeczywistości złą emocją. Tak na prawdę może to być nawet pozytywna emocja, ponieważ może pomóc dzieciom zmienić nieodpowiednie zachowania w bardziej akceptowalne. Jest również oznaką kształtowania się świadomości siebie.
Co się jednak stanie, jeśli ukarzemy dzieci zaraz po sytuacji, w której poczują wstyd? Jak u dzieci rozwija się toksyczny i paraliżujący wstyd? Teraz zajmiemy się tymi pytaniami.
Wstyd jest bardzo trudną emocją, ponieważ dotyka poczucia własnej wartości. Jest też emocją pojawiającą się nieco później w rozwoju dziecka, gdyż wymaga zrozumienia i przyjęcia pewnych norm społecznych i etnicznych oraz odrębności innych osób, które mogą nas oceniać.
Jeśli dziecko nadmiernie się stresuje i wstydzi wszelkich interakcji może jednak rozwinąć nawet zaburzenia depresyjne.
Wstyd, narzędzie do nauki dzieci
Wstyd to uczucie, które pomaga nam poprawić niewłaściwe zachowania na lepsze. Jest to nabyte zachowanie kulturowe i pomaga wielu młodym ludziom i dorosłym w interakcjach w ich społeczności.
Jednak różne kultury powodują, że zachowujemy się inaczej, ponieważ to, co można powiedzieć i zrobić w jednej kulturze, może nie być odpowiednie i akceptowalne w innej. W rezultacie pewne zachowania aktywują wstyd, ale może się on zmieniać w zależności od kraju, religii i pochodzenia. Jednak poczucie wstydu jest emocją uniwersalną.
Toksyczny wstyd u dzieci: jak go rozwijają?
To bardzo normalne, że dzieci czasami odczuwają wstyd. W rzeczywistości jest to coś, co pomaga im dopasować się do społeczeństwa, ponieważ w negatywny sposób “karze”, gdy naruszają normy społeczne – krzyczą na ulicy, używają brzydkich słów itd.
Co się stanie, jeśli rodzice dodatkowo ukarzą dzieci po sytuacji, w której poczują się one zawstydzone?
W takich przypadkach dziecko może kojarzyć poczucie wstydu ze strachem. To z pewnością utrudni mu to wyciąganie wniosków i naukę nowych zachowań. Zamiast tego dziecko może się czuć niedoskonałe i samotne.
Obie emocje razem mogą sprawić, że dziecko poczuje się niezrozumiane, lub że nie jest wystarczająco dobre. Z pewnością uderzy to w poczucie własnej wartości.
W rezultacie zawsze ważne jest, aby próbować korygować niewłaściwe zachowanie z życzliwością i czułością. Dzieci nauczą się wtedy lekcji, zrozumieją swoje zachowanie, ale nie skojarzą emocji z niczym złym.
W ten sposób nadal będą się czuć pozytywnie i bezpiecznie. Ty jako rodzic będziesz mógł pomóc poprawić ich błędy, nie sprawiając, że poczują się mniej wartościowe jako osoba.
Dlaczego dzieci odczuwają toksyczny wstyd?
Jeśli będziesz karać dziecko za każdy błąd lub niewłaściwe zachowanie, może skończyć się to toksycznym wstydem. Może to spowodować skrajne zażenowanie, które może wpłynąć na ich poczucie własnej wartości i pewność siebie. Dlatego też może znacząco wpłynąć na ich życie i zachowanie w przyszłości.
Czy możesz przekazać toksyczny wstyd swoim dzieciom? Tak, toksyczny wstyd można przekazać na różne sposoby. Na przykład gdy znajdujecie się w miejscu publicznym, a Twoje dziecko wpada w furię. Możesz czuć się zawstydzony i skarcić je na oczach wszystkich dookoła.
Wtedy przyczyna napadu złości nie jest ważna, ale Twoje dziecko będzie się tylko wstydzić. Nie wyniesie też nic dobrego z takiej lekcji.
Jeśli dziecko wpadnie w szał, najlepiej spróbować je uspokoić i z nim porozmawiać. Daj mu się chwilę wypłakać i zapytaj dlaczego zachowuje się w ten sposób i dlaczego ich zachowanie jest nieodpowiednie. Wszyscy możemy uczyć się na własnych błędach i nasze dzieci też.
Jak możemy uniknąć toksycznego wstydu u dzieci?
Ważne jest, aby rodzice pracowali także nad swoimi uczuciami i emocjami. Musisz zdawać sobie sprawę z tego, co powoduje wstyd u twoich dzieci, aby spróbować temu zaradzić. Jak wiemy, dzieci naśladują zachowania swoich rodziców. Aby zapobiec przenoszeniu się poczucia ciągłego wstydu na twoje dzieci, pamiętaj o następujących wskazówkach:
Unikaj kar i nagan
Jeśli chcesz, aby Twoje dziecko zmieniło swoje zachowanie, musisz okazać empatię. W ten sposób Twoje dziecko może zacząć rozróżniać właściwe i nieodpowiednie zachowanie bez uciekania się do kary.
Zawsze edukuj z pozytywnym wzmocnieniem
Jeśli skupisz się na pozytywnym wzmocnieniu, mózg Twojego dziecka zacznie kontrolować impulsy i rozwijać nowe połączenia. Im więcej zrozumienia okażesz swojemu dziecku, tym bardziej będzie ono w stanie kierować tymi impulsami. Jeśli jednak zostanie skrytykowane, oprze się wszelkiej nauce i kształtowaniu behawioralnemu.
Bądź przykładem zachowania, które chcesz zaszczepić swoim dzieciom
Wszyscy wiemy, że rodzice są głównymi wzorami do naśladowania dla swoich dzieci. Pociechy naturalnie akceptują, że wszystko, co robią ich rodzice jest poprawne. Oznacza to jednak, że trudno jest im wykonywać zachowania i wyrażać emocje, których nie widzą w domu. Pamiętaj więc, że jeśli będziesz krzyczeć, dzieci to powtórzą.
Mów otwarcie i unikaj tworzenia tematów tabu
Jeśli nie będziesz otwarcie rozmawiać w swoim domu, twoje dzieci mogą mieć przed tobą tajemnice. Jeśli będą się czuły niepewnie przy tobie- może to sprawić, że poczują się zawstydzone. Dzieci zwykle ukrywają rzeczy, które nie są werbalizowane lub uważają, że są one złe. Taka sytuacja powoduje jeszcze więcej szkód.
W ten sposób może ci umknąć coś na prawdę ważnego- agresja w szkole, problemy z depresją i inne. W rezultacie nie powinniśmy unikać żadnych tematów, aby nie stały się one tematami tabu. Z niektórymi problemami warto jest udać się do psychologa dziecięcego.
Wstyd u dzieci- podsumowanie
Jak widać, toksyczny wstyd u dzieci może powodować między innymi niepewność, niską samoocenę i brak poczucia własnej wartości. Teraz już wiesz co to jest i jak możesz zapobiec rozwojowi tego problemu u dzieci. Spróbuj zastosować w praktyce niektóre z omówionych tutaj wskazówek, aby zapobiec przekazaniu tego wstydu na kolejne pokolenie.
Jeśli jednak dziecko ma większe problemy- udaj się z nim do specjalisty- terapeuty. Być może problem leży głębiej.