Czy karanie dzieci odbieraniem przerwy w szkole jest dozwolone?

Kiedy dzieci otrzymują w szkole kare i nie mogą korzystać z czasu wolnego podczas długiej przerwy w trakcie godzin lekcyjnych, są pozbawione w ten sposób podstawowych swoich praw. Jak wygląda ta kwestia w ujęciu prawnym?
Czy karanie dzieci odbieraniem przerwy w szkole jest dozwolone?

Ostatnia aktualizacja: 28 stycznia, 2020

W wielu szkołach, jeśli nie we wszystkich, powszechną praktyką jest karanie dzieci poprzez zabronienie im wyjścia na długą przerwę lub skrócenie czasu jej trwania. Jaki jest powód takiego zakazu? Do najczęstszych należą na przykład niewłaściwe zachowanie, niezrealizowanie pracy domowej, nieznajomość lekcji, mówienie w klasie lub zapominanie o notatniku w domu.

Są nauczyciele, którzy odliczają nawet czas podczas długiej przerwy uczniom, którzy muszą wyjść do toalety podczas lekcji. Ale długa przerwa jest niezbywalnym prawem, które mają wszystkie dzieci. Co więcej, jest to również konieczność z punktu widzenia ich zdrowia fizycznego i emocjonalnego.

Jednak karanie dzieci odbieraniem im długiej przerwy jest wciąż powszechnie spotykanym procesem.

W naszym dzisiejszym artykule zamierzamy zaprezentować Ci kilka faktów, które pozwolą Ci zrozumieć, dlaczego karanie dzieci odbieraniem im długiej przerwy jest z gruntu rzeczy niewłaściwym i godnym potępienia zachowaniem. Zapraszamy zatem do lektury!

Długa przerwa między lekcjami: podstawowe prawo każdego ucznia

Kiedy dzieci otrzymują w szkole kare i nie mogą korzystać z czasu wolnego podczas długiej przerwy w trakcie godzin lekcyjnych, są pozbawione w ten sposób podstawowych swoich praw. Jak wygląda ta kwestia w ujęciu prawnym?

Artykuł 24 Powszechnej deklaracji praw człowieka (oryg. Universal Declaration of Human Rights) stanowi, że: „Każdy człowiek ma prawo do urlopu i wypoczynku, włączając w to rozsądne ograniczenie godzin pracy i okresowe płatne urlopy”. Zapis ten obejmuje to oczywiście dzieci, które również mają prawo do odpoczynku i rozsądnego ograniczenia czasu trwania nauki.

W przypadku dzieci w wieku od 3 do 12 lat szkoła trwa około 5 godzin. Są nawet wśród nich takie, które spożywają posiłki w szkole lub zostają dłużej na zajęciach pozalekcyjnych, czy też w świetlicach. A to oznacza, że ich czas spędzany każdego dnia w szkole może wydłużać się do nawet 9 godzin. Bez wątpienia jest to pracowity dzień dla każdego dziecka…

Dzieci w szkole

W ciągu dnia w godzinach przedpołudniowych szkoły zapewniają powszechnie znaną, trwającą od 15 do 30 minut przerwę między lekcjami znaną potocznie jako „długa przerwa”. Ten okres wypoczynku i zabawy to niezbywalne prawo, które mają wszystkie dzieci.

Prawo to znajduje odzwierciedlenie w art. 31 Konwencji o prawach dziecka (oryg. Convention on the Rights of the Child). Jego treść jest następująca: „Państwa-Strony uznają prawo dziecka do wypoczynku i czasu wolnego, do uczestniczenia w zabawach i zajęciach rekreacyjnych, stosownych do wieku dziecka, […]”.

Karanie dzieci zakazem korzystania z długiej przerwy jest nadużyciem władzy przez nauczyciela lub placówkę oświatową. Przerwy między lekcjami nie podlegają pod jurysdykcję nauczycieli, są podstawowymi prawami dzieci. Żaden wewnętrzny system sankcji żadnego ośrodka edukacyjnego nie może wykraczać poza ramy określone przez konstytucję danego kraju. Ani też zaakceptowane przez ten kraj konwencje międzynarodowe.

Korzyści dla dzieci wynikające z długiej przerwy

Długa przerwa między lekcjami oferuje dzieciom wiele korzyści psychicznych, fizycznych, emocjonalnych i społecznych. Ten okres nieograniczonej zabawy i rekreacji jest niezbędny dla ich rozwoju i zdrowia.

Ten krótki moment swobody w ciągu dnia pozwala im rozwinąć umiejętności społeczne, nauczyć się wspólnie spędzać czas w kręgu przyjaciół, a także komunikować się z innymi i rozwiązywać problemy. To także czas na rozładowanie napięcia i stresu.

Dzieci na przerwie

Z czysto edukacyjnego punktu widzenia długa przerwa jest również bardzo ważna. Aby móc lepiej się uczyć, dzieci potrzebują przerwy w przetwarzaniu informacji po okresie intensywnej nauki w trakcie lekcji. Ogólnie rzecz biorąc długa przerwa jest tak samo niezbędna, jak matematyka lub lekcje języka polskiego.

Długa przerwa ma również kluczowe znaczenie dla podniesienia poziomu energii. Pozwala w wielu wypadkach dzieciom na wzięcie udziału w różnego rodzaju formach aktywności fizycznej. Przyczynia się to szczególnie pozytywnie do poprawy wyników w szkole i ogólnego zachowania dzieci.

Ponadto ten czas wolny i odłączenie się od procesu edukacji jest szczególnie przydatny dla dzieci z problemami behawioralnymi lub z uczeniem się. Należą do nich między innymi osoby cierpiące na zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD).

Dlaczego karanie dzieci odbieraniem im długiej przerwy jest niewłaściwym rozwiązaniem?

Długa przerwa jest podstawową częścią rozwoju każdego dziecka. Jest to ważny element interakcji społecznych, z którymi dzieci muszą mieć do czynienia w szkole. Jest to także okazja do odpoczynku od wymagań stawianych im przez procesy edukacyjne i zapewnienie przestrzeni do rekreacji, twórczego rozwoju, uczestnictwa w zabawach i aktywności fizycznej.

Dla dzieci długa przerwa jest niezbędnym elementem dnia lekcyjnego. Nie można im jej zakazać, ani też odebrać. Szkoły nie powinny wykorzystywać czasu długiej przerwy jako formy kary. Muszą poszukać innych metod poprawy zachowania ucznia.

Rodzice muszą domagać się przestrzegania praw swoich dzieci. A to oznacza, że mogą zażądać w takim przypadku od szkoły, aby nie karała dzieci odbieraniem im możliwości korzystania z długiej przerwy.

Szkoła musi zastosować wszelkiego rodzaju metody edukacyjne i niebędące środkami przymusu w celu poradzenia sobie z całą gamą możliwych problemów behawioralnych u dzieci. Konieczne jest zatem poszukiwanie innych rodzajów rozwiązań, które nie obejmują pozbawienia dzieci ich niezbywalnego prawa do odpoczynku.

Karanie dzieci poprzez pozbawienie ich długiej przerwy jest błędem. Dzieci uczą się w ten sposób również tego, że muszą poddać się tego typu niesprawiedliwym sytuacjom. Nie mogą przy tym nawet wyrazić swojej opinii na ich temat. Uczą się także, że ich własne potrzeby nie mają znaczenia. I że nie mogą zmienić czegoś, czego nie uważają za sprawiedliwe.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.



Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.