Szybki wzrost w okresie dojrzewania - co musisz wiedzieć?

Okres dojrzewania jest pełen zmian, które wielu z nas pamięta do końca życia. Nastolatkom czasem trudno jest te zmiany zrozumieć i się do nich przyzwyczaić. Jedną z takich kwestii jest nagłe, szybkie rośnięcie.
Szybki wzrost w okresie dojrzewania - co musisz wiedzieć?
María Alejandra Castro Arbeláez

Napisane i zweryfikowane przez psycholog María Alejandra Castro Arbeláez.

Ostatnia aktualizacja: 20 lutego, 2019

Szybki wzrost w okresie dojrzewania to jedna z tych zmian zachodzących w ciele nastolatka, która może go bardzo zaskoczyć. Przez pewien czas dziecko rośnie bardzo szybko. Okres ten podzielony jest na kilka etapów, które omówimy w dzisiejszym artykule.

We wczesnym okresie nastoletnim, etap pokwitania to pierwszy krok na drodze wiodącej od dzieciństwa do dorosłości. To czas znaczących, odczuwalnych zmian hormonalnych które wpływają zarówno na ciało jak i na umysł nastolatka.

Szybki wzrost w okresie dojrzewania jest bardzo widoczny. Twój syn lub córka będą rośli i zyskiwali na wadze. Ich ciała zaczną też przechodzić inne ważne przemiany.

W jakim dokładnie wieku pojawia się szybki wzrost w okresie dojrzewania?

Szybki wzrost w okresie dojrzewania następuje zazwyczaj pomiędzy 9 a 14 rokiem życia u chłopców. Najczęściej zaczyna się, kiedy pociecha zaczyna 10. rok życia.

U dziewczynek przyspieszenie wzrostu pojawia się z kolei pomiędzy 8. a 13. rokiem życia. Należy natomiast pamiętać o tym, że te średnie momenty graniczne są jedynie przybliżone i nie będą identyczne u każdego dziecka.

Początek pokwitania wiąże się z pojawieniem się w ciele dziecka pewnych fizycznych zmian. Te przemiany obejmują drugo- i trzeciorzędowe cechy płciowe takie jak owłosienie, czy zmiana barwy głosu.

U dziewczynek wyznacznikiem początku tego ważnego okresu zmian jest najczęściej rozrost piersi. U chłopców – zwiększenie rozmiaru jąder. Pojawiają się także zmiany w umięśnieniu i sylwetce.

Nie należy natomiast mylić i utożsamiać początku miesiączkowania z początkiem etapu pokwitania u dziewczynek. Menstruacja zaczyna się zazwyczaj nieco wcześniej niż sam okres dojrzewania i organy płciowe nie są jeszcze wtedy w pełni rozwinięte.

Szybki wzrost w okresie dojrzewania – kompendium wiedzy

Etapy szybkiego wzrostu charakteryzują się nie tylko przyspieszonym wzrostem ale i tym, że zmiana ta pojawia się nagle. Kiedy etap ten się skończy, z biegiem czasu zobaczysz wyraźnie, że Twoje dziecko rośnie wolniej i wolniej. W pewnej chwili całkowicie przestanie stawać się coraz wyższe i do końca życia pozostanie przy wzroście, który osiągnęło pod koniec lub po etapie dojrzewania.

Choć oczywiście rośniemy nieprzerwanie od narodzin do momentu zakończenia etapu wzrostu, to są momenty w których dziecko robi się coraz wyższe niemalże z dnia na dzień. Przed i po tych okresach następują chwile wolniejszego rozwoju.

Szybki wzrost w w okresie dojrzewania wiąże się także ze zmianami mentalnymi.

U dziewczynek szybki wzrost w okresie dojrzewania pokrywa się często dokładnie z początkiem etapu pokwitania. Nieraz bywa nawet tak, że dziewczynki które po raz pierwszy doświadczają miesiączki przestały już szybko zyskiwać na wzroście. Z kolei chłopcy zaczynają rosnąć szybko w późniejszym etapie.

Mówiąc szczegółowo, dziewczynki rosną najszybciej zazwyczaj pomiędzy 10. i 11. rokiem życia. Chłopcy zaś – pomiędzy 12. i 13. rokiem życia.

“Szybki wzrost w okresie dojrzewania to jedna z tych zmian zachodzących w ciele nastolatka, która może go bardzo zaskoczyć.”

Zmiany fizyczne towarzyszące przyspieszonemu wzrostowi

Etap szybszego wzrostu jest bardzo łatwy do zauważenia u dziewczynek. Charakteryzuje się on pojawieniem się następujących zmian:

  • Pojawienie się owłosienia łonowego oraz owłosienia pod pachami
  • Rozrost piersi
  • W niektórych przypadkach – pojawienie się trądziku
  • Zwiększenie wzrostu o około 20-30 centymetrów
  • Tułów rośnie szybciej niż kończyny, które urosły wcześniej
  • Przybranie na wadze o około 7-10 kilogramów.

Jak to zazwyczaj bywa ze zmianami w okresie dojrzewania, etap szybkiego wzrostu kończy się szybciej u dziewczynek niż u chłopców – podobnie jak się zaczął. Następuje to około 17. roku życia. Chłopcy natomiast rosną do 20. roku życia lub nawet nieco dłużej.

Brak szybszego wzrostu

Ostateczny wzrost i proces rośnięcia jest w dużym stopniu warunkowany genetycznie. Niemniej jednak, istnieją inne czynniki które mogą wpłynąć na spowolniony wzrost dziecka. Są to na przykład aspekty takie jak dieta, aktywność fizyczna i warunki socjoekonomiczne.

W każdym razie, ważne jest to by rodzice byli świadomi zmian, jakie będą zachodziły w ciele i psychice ich dziecka. Jeśli do 13 roku życia syna lub córki nie pojawią się wyraźne znaki rozpoczęcia etapu pokwitania, należy udać się z dzieckiem do lekarza.

Opinia i pomoc pediatry mogą się okazać kluczowe. Specjalista wykona między innymi badania, dzięki który ustali czy u dziecka występuje niedobór hormonu wzrostu.

Szybki wzrost w w okresie dojrzewania zaskakuje często i rodziców i samego nastolatka.

Jeśli nastolatek nie doświadczył etapu szybszego wzrostu do 16. roku życia, koniecznie skonsultuj się z lekarzem. Musisz upewnić się, że nie ma żadnego problemu zdrowotnego, który wpływa niekorzystnie na rozwój fizyczny dziecka. Obserwuj z uwagą to, jak i czy Twoje dziecko doświadcza typowych zmian okresu pokwitania.

Z drugiej zaś strony, jeśli szybki wzrost w w okresie dojrzewania zaczyna się wyjątkowo wcześnie, również należy zwrócić na to szczególną uwagę. Takie nieprawidłowości mogą zaburzyć cały proces wzrostu, sprawiając że zakończy się on zbyt wcześnie. W konsekwencji, dziecko może nie osiągnąć pełnego wzrostu w momencie, w którym jego rozwój fizyczny dobiegnie końca.

Przechodzenie przez okres przyspieszonego, gwałtownego wzrostu to doświadczenie, które prędzej czy później pojawia się u każdego zdrowego nastolatka. Jako rodzic, musisz być świadoma tego, że każde dziecko ma swój własny, unikalny i zależy od wielu czynników rytm i tempo rozwoju. Jeśli zaobserwujesz jakiekolwiek nieprawidłowości, koniecznie skonsultuj się z lekarzem.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Antona, A. Madrid, J, Alaez, M. (2003). Adolescencia y salud. Revistas Cientificas de America Latina, El Caribe,España y Portugal.
  • Gúiees-Hidalgo, M., Ceñal González-Fierro, M. ., & Hidalgo Vicario, M. (2017). Pubertad y adolescencia. Revista de Formación Continua de La Sociedad Española de Medicina de La Adolescencia.
  • Lee PA, Houk CP. (2007). Puberty and its disorders. In: Lifshitz F (ed.). Pediatric Endocrinology. New York: Informa Healthcare USA; 2007. p. 273-303.
  • Molina, T. (2009). Desarrollo puberal normal: Pubertad precoz. Pediatría Atención Primaria, 11, 127-142. http://scielo.isciii.es/pdf/pap/v11s16/original1.pdf

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.