Depresja dziecięca: przyczyny, zapobieganie i leczenie

Napisane i zweryfikowane przez psycholog María Alejandra Castro Arbeláez.

Ostatnia aktualizacja: 07 stycznia, 2019

Depresja dziecięca to poważny problem. Dlatego chcemy poruszyć ten temat i podzielić się ważnymi informacjami na temat przyczyn, objawów, zapobiegania i leczenia tego problemu.

Myśl, że dzieci – pogrążone w świecie zabaw i przygód – mogą cierpieć na depresję wydaje się nierealna. Jednak rzeczywistość jest niestety inna.

Depresja dziecięca istnieje i lekarze uważają ją za chorobę. Nawet noworodki mogą paść ofiarą depresji, pogrążając się w silnym poczuciu nieszczęścia.

Największym problemem, jaki sprawia depresja dziecięca jest to, że może ona pozostać niezauważona.

Często dzieci nawet nie rozumieją, co się z nimi dzieje. Mają do czynienia z emocjami i uczuciami, których nie potrafią wyrazić, a co dopiero pokonać.

Chociaż ich objawy mogą wydawać się oznakami słabości, w rzeczywistości są to oznaki niebezpiecznego zaburzenia emocjonalnego.

• Apatia.
• Agresja.
• Nostalgia.
• Brak motywacji.
• Niska samoocena.
• Wahania nastroju.

Są to jedne z najwyraźniejszych objawów depresji u dzieci.

Jednak może dziać się o wiele więcej. Osobiste konflikty, zmiany psychologiczne i choroby mogą pozostać niezauważone przez dłuższy czas.

Skąd się bierze depresja dziecięca?

Chemia mózgu, biologia, doświadczenia życiowe, zdrowie fizyczne… Depresja może być wywołana przez wiele czynników.

Ale jeśli chodzi o dzieci, istnieje jeden czynnik, który czyni je szczególnie wrażliwymi: ich niedojrzałość, jeśli chodzi o kontrolowanie emocji.

Powiązane czynniki ryzyka:

• Środowisko (społeczne i rodzinne).
• Genetyczne predyspozycje. Według badań klinicznych, jeśli rodzice cierpią na depresję, ich dzieci są na nią czterokrotnie bardziej podatne.

Nietolerancja wobec frustracji lub oczekiwanie nagród za działania może również sprzyjać pojawieniu się depresji u dziecka. Bardziej podatne są również dzieci, które cierpią z powodu złego traktowania, znęcania się lub utraty.

Jak ustalić, czy dziecko ma depresję

Depresja dziecięca może być udokumentowana klinicznie i emocjonalnie. Smutek to tylko jeden z przejawów depresji, ale nie najważniejszy.

Depresja wiąże się z obecnością jednego lub kilku z następujących objawów przez więcej niż 2 kolejne tygodnie (bez działania jakiejkolwiek substancji):

• Uczucie winy.
• Wrogość, drażliwość, gniew.
• Autodestruktywne pomysły lub zachowania.
• Fizyczny dyskomfort bez medycznego wyjaśnienia.
• Zmiany masy ciała, bez widocznej przyczyny.
• Uczucie pustki, beznadziejności.
• Pobudzenie lub zahamowanie aktywności psychomotorycznej.
• Problemy ze snem, trudności z koncentracją.
• Apatia, samotność, negatywność, skłonność do płaczu lub krzyku.
• Niezdolność do cieszenia się wycieczkami szkolnymi lub rekreacyjnymi.
• Przygnębienie, brak energii, odmowa wypowiedzi, słabe wyniki w nauce.

Niemowlęta również mogą cierpieć na depresję

Gdy dzieci przychodzą na świat, lgną do tych, którzy oferują im ochronę i przetrwanie. Im bardziej satysfakcjonujące i pełne miłości są te relacje, tym szczęśliwsze dzieci.

Jeśli z drugiej strony niemowlęta spotykają się z odrzuceniem, brakiem uczucia (zwłaszcza ze strony matki), to wkrótce może pojawić się depresja dziecięca.

Jakie są objawy depresji u niemowląt? Przede wszystkim jest to apatia, tłumiony płacz, brak śmiechu, brak reakcji na bodźce, przywiązanie do obcych.

Jeśli 8-miesięczne dziecko woli być w ramionach nieznajomego niż w ramionach własnych rodziców, coś jest nie w porządku. To samo tyczy się sytuacji, gdy dziecko jest spokojne, nie chce odkrywać otaczającego go świata lub, co gorsza, jeśli rozwój dziecka ulega cofnięciu.

Jeśli w wieku 17-18 miesięcy dziecko nie chodzi, lub w wieku 2 lat nadal nie mówi ani jednego słowa, to także może być oznaką depresji. Czynniki te są często wynikiem depresji rodziców.

Jak diagnozować i leczyć depresję u dzieci

Nie ma konkretnej metody wykrywania depresji u dzieci. Rozmowy i konsultacje ze specjalistami zajmującymi się zdrowiem psychicznym, a także ocena objawów dziecka pomogą ustalić rozpoznanie choroby.

Strategia będzie się różnić w zależności od wieku dziecka.

Istnieją psychoterapie psychodynamiczne i systemowe służące do identyfikowania patologicznych parametrów interakcji. Na podstawie tych parametrów specjalista wybiera techniki leczenia, które w pewnych okolicznościach mogą obejmować leki.

Kluczem jest zrozumienie i współczucie dla dorosłych. Opieka, szacunek i zachęcanie do zdrowych interakcji społecznych są fundamentalne w życiu dzieci.