Rozwój uwagi u dzieci - najważniejsze informacje

Rozwój uwagi u dzieci jest istotną częścią ich rozwoju poznawczego. W tym artykule poruszymy jego najważniejsze aspekty.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Ana Couñago.

Ostatnia aktualizacja: 21 grudnia, 2022

Umiejętność skupienia uwagi jest podstawową, jeśli chodzi o przetwarzanie informacji i procesy poznawcze. Zdobycie tej umiejętności jest ważne w celu dalszej nauki i szerszego rozwoju. Dziś porozmawiamy o tym jak wspierać i obserwować rozwój uwagi u dzieci od najmłodszych lat. 

Czytaj dalej!

Rozwój uwagi i możliwość skupienia to złożony proces umysłowy, który ma podstawowe znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania każdego dziecka. Ponadto umiejętność ta determinuje zachowanie naszych najmłodszych.

W rzeczywistości trudności związane z uwagą wiążą się z pojawieniem różnych problemów, zarówno w okresie niemowlęcym, jak i dorosłym.

Znaczenie rozwoju uwagi u dzieci

Według psychologów Jose A. Perianeza Moralesa i Marcosa Riosa Lago uwaga jest definiowana jako mentalna zdolność do wytworzenia i utrzymania stanu aktywności, który pozwala na przetwarzanie informacji, docierającej do mózgu wszystkimi zmysłami.

Mózg musi zwrócić uwagę na rozróżnienie i wybór odpowiednich bodźców spośród wielu dostępnych źródeł. Obejmują one:

• Bodźce wewnętrzne: odczucia fizyczne, myśli, procesy umysłowe itp.
• Bodźce zewnętrzne: dźwięki, obrazy, smak, zapach itp.
• Pamięć: pamięć motoryczna, doświadczenia i emocje z przeszłości.
• Myśli: co się ze mną dzieje? Jak się czuję?
• Akcje motoryczne: ruchy: chód, postawa ciała, wykonywana akcja.

Rozwój uwagi u dzieci – na czym polega?

Uwaga polega na filtrowaniu niepożądanych informacji i koncentrowaniu się wyłącznie na tym, co jest naprawdę istotne w danej chwili. Tak więc, aby przeprowadzić jakikolwiek proces poznawczy, mechanizmy uwagi muszą przejść do pracy.

Innymi słowy, poziom selekcji między wszystkimi bodźcami docierającymi do układu nerwowego ma podstawowe znaczenie. Na przykład podczas nauki w szkole dziecko nie powinno skupiać się na dźwiękach z podwórka, zabawie czy przyjęciu urodzinowym z zeszłego tygodnia. Kiedy je swój posiłek, nie skupia uwagi się na bajce czy zdejmowaniu butów. 

Krótko mówiąc, możemy powiedzieć, że jest to złożony proces z dwiema ważnymi  funkcjami:

• Ułatwienie przetwarzania informacji.
• Wybór bodźców niezbędnych do wykonywania różnych czynności sensorycznych, poznawczych lub motorycznych.

Rodzaje uwagi

Według klinicznego modelu uwagi Sohlberga i Mateera istnieje sześć rodzajów uwagi. Naukowcy ułożyli te typy w hierarchii, biorąc pod uwagę to, że każdy poziom uwagi wymaga poprawnego działania i funkcji poprzedniego.

Dlatego rozwój uwagi u dzieci odbywa się stopniowo.

Wraz z rozwojem dzieci zdobywają każdy z nowych, następujących poziomów uwagi:

• Pobudzenie. Odnosi się to do aktywacji fizjologicznej. Innymi słowy, jest to zdolność do przebudzenia i zachowania czujności. Stosuje zdolność do podążania za bodźcami i rozkazami.
• Skupienie uwagi. Jest to zdolność do skupienia uwagi na bodźcach wzrokowych, słuchowych lub dotykowych.
• Ciągła uwaga. Odnosi się to do zdolności do utrzymania koncentracji przez długi okres czasu.
• Selektywna uwaga. Jest to zdolność do wybierania odpowiednich informacji, co oznacza, że ​​jednostka może ignorować niektóre bodźce, zwracając uwagę na inne.
• Naprzemienna uwaga. Jest to zdolność, która pozwala osobie przełączać się między różnymi zadaniami, które stosują różne procesy poznawcze.
• Podzielność uwagi. Na tym poziomie osoba może wykonywać dwa zadania jednocześnie.

Rozwój uwagi u dzieci

Pierwsze miesiące życia

Rozwój uwagi u dzieci pojawia się już od pierwszych miesięcy życia i postępuje poprzez rozwój dojrzałości. Dlatego dzieciom udaje się zazwyczaj skoncentrować na zadaniach, które uważają za atrakcyjne. Ale też łatwo i szybko nudzą się i tracą zainteresowanie.

W rezultacie wykonują zadania tylko przez kilka sekund lub minut. W rzeczywistości nie są jeszcze w stanie analizować sytuacji ani kontrolować swojej uwagi.

Etap niemowlęcy

Na etapie niemowlęcym dzieci rozwijają dobrowolną uwagę. W tym okresie dzieci uczą się kontrolować swoją uwagę oraz jak skoncentrować się przez dłuższy czas. 

Etap do 5 roku życia

Jednak niemowlęta i małe dzieci są nadal rozpraszane przez nowe lub atrakcyjne obrazy, inne zabawki czy dźwięki zza okna. Dlatego nie są w stanie skupić się na tej samej aktywności przez ponad 20 minut. 

5 lat i więcej

Od 5 roku życia dzieci uczą się, kiedy i jak zwracać uwagę. Dlatego koncentracja staje się bardziej stabilna i długotrwała.

Procesy wewnętrzne odgrywają bardzo ważną rolę. To one kierują uwagę dziecka i pozwalają mu pozostać skoncentrowanym przez maksymalnie 50 minut.