Obowiązki i przywileje dziecka – znajdź złoty środek

Napisane i zweryfikowane przez psycholog pedagogiczny María José Roldán.

Ostatnia aktualizacja: 21 grudnia, 2022

Nigdy nie jest za wcześnie, by nauczyć dziecko, że na przywileje trzeba zapracować – właśnie dlatego obowiązki odgrywają tak znaczącą rolę. Gdy każdy członek rodziny robi, co do niego należy, wszyscy odnoszą korzyści.

Obowiązki i przywileje powinny iść w parze przez całe nasze życie. Ważne, by w dzieciństwie nauczyć się, że musimy wypełnić to, co do nas należy, aby coś uzyskać.

Obowiązki – jak dawać je dzieciom

• Zacznij wcześnie. Nie możesz oczekiwać, że nastolatek będzie wypełniał swoje obowiązki jeśli nie nauczysz go wykonywania zadań dostosowanych do jego wieku jeszcze w dzieciństwie. Możesz zacząć dawać dziecku zadania już od momentu, gdy zacznie chodzić.
• Pozwól mu pomagać. Wielu rodziców nie pozwala dzieciom uczestniczyć w codziennych zajęciach. Czasem możemy szybciej wykonać obowiązki samodzielnie. Ale jeśli chcemy wychować odpowiedzialne dziecko, warto pozwalać mu pomagać w takich zajęciach jak sprzątanie lub inne prace domowe. Dawaj dziecku niewielkie zadania, które będą łatwe i przyjemne.
• Pokaż dziecku, czym jest odpowiedzialność. Daj mu środki do skutecznego i wygodnego wykonywania codziennych obowiązków. Jeśli chcesz, by wyczyściło brudne ubrania, daj mu kosz na pranie, by je tam włożyło. Za pierwszym razem zrób to razem z dzieckiem, by następnym razem było w stanie powtórzyć to samodzielnie. Następnie przejdź do innych obowiązków domowych.
• Bądź wzorem. Twoje zachowanie stanowi najważniejszy zestaw nawyków, które ma przejąć dziecko. Pomóż mu zrozumieć, że rodzina jest jak drużyna. Każdy członek drużyny odgrywa istotną rolę w prowadzeniu domu, z czego wszyscy czerpią korzyści.

Dalsze podpowiedzi

• Bądź nastawiona pozytywnie. Dzieci chcą Ci pomagać zwłaszcza wtedy, gdy są małe. Wykorzystaj pozytywne nastawienie, by zaangażować je w różne czynności. Zawsze pochwal je słownie, gdy zrobią to, o co prosiłaś. Takie zachowanie poprawia komunikację i przekształca pozytywne działanie w nawyk na całe życie.
• Panuj nad swoimi oczekiwaniami. Obowiązki powinny być dostosowane do wieku i możliwości dziecka. Co więcej, powinno się wprowadzać je stopniowo. Być może nie zobaczysz rezultatów z dnia na dzień. Chwal dziecko za postępy, a z czasem będzie mu szło coraz lepiej.
• Mądrze korzystaj z nagród materialnych. Przynajmniej na samym początku nie powinnaś dawać nagrody dziecku za każdym razem, gdy zrobi coś dobrego. Może to doprowadzić do sytuacji, w której będzie pomagało tylko wtedy, gdy będzie czekała na nie nagroda. Chwal dzieci za dobrze wykonane zadania, a gdy wpadną w rutynę, możesz od czasu do czasu nagrodzić je materialnie.
• Stwórz stały harmonogram. Porządek i rutyna to klucze do dawania dzieciom obowiązków. Jeśli każdy wie, co i kiedy musi zrobić, osiągnie lepsze wyniki.

• Naucz dziecko, że każde działanie ma swoje konsekwencje. To, czy są pozytywne czy negatywne, zależy od tego, co zrobi. Jeśli nie wywiąże się ze swoich obowiązków, zabierz jeden z jego przywilejów, przynajmniej czasowo. Powoli nauczy się, że dobre uczynki są związane z przywilejami, a złe mają konsekwencje, które nie są miłe.
• Zachęcaj do niezależności. Daną umiejętność można dopracować jedynie stale ją ćwicząc. Jeśli pozwolisz wykonywać dziecku zadania najlepiej, jak potrafi, powoli nauczy się wierzyć we własne siły i będzie bardziej niezależne.
• Pozwól dziecku podejmować decyzje. Jeśli pozwolisz mu wybrać, co jest dla niego ważne, nauczysz go analizować konsekwencje działań i wybierać najlepszy sposób postępowania. Daj mniejszym dzieciom kilka opcji i pozwól wybrać tą, którą najbardziej mu się podoba.

Obowiązkowość to jedna z najważniejszych cech charakteru, jakich możesz nauczyć dziecko już we wczesnym wieku. Pamiętaj, że nawet małe dzieci powinny pomagać rodzinie.

W ten sposób uczą się jak być częścią społeczeństwa, w którym prawa i obowiązki każdego członka są tak samo ważne i muszą być przestrzegane, by wspólnie żyć.