Mutyzm wybiórczy u dziecka – czy wiesz, na czym on polega?

Dowiedz się jak pomóc dziecku, u którego występuje mutyzm wybiórczy: co robić, czego unikać, jak rozmawiać z maluchem.
Mutyzm wybiórczy u dziecka – czy wiesz, na czym on polega?

Ostatnia aktualizacja: 13 kwietnia, 2020

Mutyzm wybiórczy występuje częściej niż może nam się wydawać. U wielu dzieci zaczyna się on nagle, ale nie każdy rodzic widzi tę nieprawidłowość.

Mutyzm wybiórczy to sytuacja, w której dziecko nie mówi w pewnych sytuacjach z wyboru. Milczenie to nie wynika z niemożności wypowiedzenia myśli i uczuć.

Kiedy u dziecka pojawia się mutyzm wybiórczy, nie zawsze wiemy co robić a w konsekwencji nie zawsze robimy to, co należy. Ten rodzaj zaburzenia lękowego może prowadzić do stresu u dziecka i utraty cierpliwości u rodziców.

Psychologowie wskazują jednak, że zaburzenie to trzeba leczyć aby unikać komplikacji. Oznacza to, że jeśli będziemy ignorowali mutyzm wybiórczy, sytuacja może się pogorszyć.

Specjaliści zalecają, by udać się z dzieckiem do psychologa dziecięcego jeśli zauważymy objawy tego zaburzenia. W dzisiejszym artykule pokażemy Ci na czym polega mutyzm wybiórczy i co zrobić, gdy podejrzewasz go u swojego dziecka.

Mutyzm wybiórczy: objawy

Psychologowie wyjaśniają, że mutyzm wybiórczy polega nie tylko na odizolowanych przypadkach zdarzeń, w których dziecko nie chce rozmawiać. Inne objawy również mogą wskazywać na to, że dziecko cierpi z powodu zaburzeń lękowych tego rodzaju. Oto na co należy zwrócić szczególną uwagę:

Mutyzm wybiórczy należy leczyć, aby sytuacja się nie pogorszyła.
  • Niepokój w obecności obcych lub osób znanych, z którymi dziecko nie widuje się często
  • Nieśmiałość w większości sytuacji
  • Całkowita niezdolność lub trudność do odzywania się w niektórych sytuacjach, na przykład po przyjściu do szkoły, w parku albo w miejscach publicznych. Jednakże w domu dziecko może z łatwością rozmawiać z członkami rodziny, może też nie mieć problemu z rozmową z bliskimi i przyjaciółmi.

Aby rozpoznać to, czy u Twojego dziecka występuje ten rodzaj zaburzeń lękowych zwracaj uwagę na to, czy maluch zachowuje się w ten sposób dłużej niż przez miesiąc. Możliwe jest pomylenie symptomów z innym zjawiskiem.

Na przykład nieśmiałość w pierwszych dniach w szkole jest naturalna. Dziecko może odzywać się wtedy mniej ponieważ potrzebuje czasu na przystosowanie się do nowego otoczenia.

To normalne, że niektóre dzieci nie są chętne do zabierania głosu w pewnych sytuacjach. Każdy z nas doświadcza czasem nieśmiałości. Problem powstaje wtedy, gdy dziecko nie mówi w pewnych kontekstach wcale a sytuacja utrzymuje się miesiącami.

Mutyzm wybiórczy: leczenie

Kluczem do przezwyciężenia mutyzmu wybiórczego jest sposób, w jaki rodzice zachowują się w czasie trwania tych zdarzeń. Jeśli nie wykażemy się taktem, możemy skrzywdzić dziecko i pogorszyć sytuację. Pamiętajmy, że to nie jest coś, nad czym dziecko ma władzę. A więc aby poprawić sytuację, należy podjąć następujące kroki.

“Uporządkowane środowisko sprawia, że łatwiej nam wykrywać znaczące sprawy.”

J. G. T. Van Dalen

  • Pilnuj równowagi w życiu towarzyskim dziecka. Konieczne są stałe warunki. Zadbaj o to, by rodzina i przyjaciele wiedzieli o problemie. Dzięki temu będą mogli pomóc Wam jako rodzicom oraz dziecku w pokonywaniu go.
  • Dołącz do grup towarzyskich, zapraszaj przyjaciół i pozwól dziecku na zapraszanie swoich ulubionych kolegów. Spędzanie czasu z rówieśnikami bardzo pomaga.
Wsparcie rodziny jest dla dziecka ogromnie ważne.
  • Decydującą kwestią jest w tym wypadku wzmacnianie samooceny dziecka. Unikaj nadmiernego chronienia go, ponieważ to osłabia pewność siebie. Pozwól maluchowi robić pewne rzeczy samodzielnie. To sprawi, że pociecha pozna swoje własne możliwości. Po drugie, takie samodzielnie wykonane czynności mogą posłużyć jako temat do rozmowy.
  • Chwal otwarcie zalety dziecka. Dzięki temu będzie ono miało świadomość, że każdy zna jego zalety i że jest to podstawa do szacunku.
  • Dostosowywanie przebiegu rozmowy między rodzicami a dzieckiem jest tu kluczowe. Słuchaj uważnie. Dzięki temu dziecko będzie mówiło z większą pewnością siebie i będzie widziało sens w wypowiadaniu się. Czasem dzieci z nami nie rozmawiają ponieważ czują lub zakładają, że ich nie słuchamy.

Czego należy unikać?

  • Zachęta jest tak samo ważna wtedy, gdy dziecko mówi i wtedy, gdy się nie odzywa. Nie krytykuj go w chwilach, w których się nie odzywa. Pamiętaj o tym, że Twoim celem jest dodanie maluchowi odwagi i pokonanie ciszy. Nie chodzi o osiągnięcie ideału.
  • Porównania z rodzeństwem i innymi dziećmi są również w tym przypadku szkodliwe. Pozwól dziecku mówić wtedy, kiedy chce, a nie wtedy kiedy robią to inni.
  • Unikaj także charakteryzowania dziecka jako nieśmiałego kiedy maluch nie mówi. Takie etykietki są tak samo szkodliwe jak nacisk i krytyka.

Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Rodríguez, José. (2018). Mutismo selectivo. Naturaleza, evaluación y tratamiento.
  • Rodríguez, José & X. Méndez, Francisco & Macià, Diego. (1996). Mutismo Selectivo. Un Modelo Explicativo. Behavioral Psychology/Psicologia Conductual. 4.
  • Rodríguez, José & Rosa-Alcázar, Ana & Olivares, Pablo José. (2007). Tratamiento psicológico del mutismo selectivo.

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.