Uczucia w relacji z dzieckiem niepełnosprawnym

Wychowanie dziecka niepełnosprawnego wymaga tyle samo miłości, poczucia bezpieczeństwa i uczucia, jak każdego innego dziecka. Czytaj dalej!
Uczucia w relacji z dzieckiem niepełnosprawnym
Ana Couñago

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Ana Couñago.

Ostatnia aktualizacja: 21 grudnia, 2022

Wychowanie dziecka niepełnosprawnego wymaga tyle samo miłości, poczucia bezpieczeństwa i uczucia, jak każdego innego dziecka.  Dzieci niepełnosprawne potrzebują szczególnej troski i czułości, aby rosnąć szczęśliwie i w zdrowiu.

Czasami jednak rodzicie czują się zagubieni – w zależności od niepełnosprawności dziecka nie wiedzą jak się z nim komunikować, nie są pewni czy dziecko je rozumie. Czasami dzieci niepełnosprawne mają problemy z mową i rozumieniem, a to może mieć wpływ na tradycyjne wyrażanie emocji.

Dlatego rodzice powinni upewnić się, że okażą im bezwarunkową miłość i wyrażają swoje uczucia w odpowiedni sposób. Czy chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat?

Uczucia w relacji z dzieckiem niepełnosprawnym

W przypadku dzieci niepełnosprawnych, uczucia i emocje to niezbędna część ich wychowania emocjonalnego i społecznego. Umiejętność odczytywania i wyrażania emocji pozwala im rozwijać swoje umiejętności i dorastać w radosny oraz zdrowy sposób.

Dlatego w takich przypadkach szczególnie ważne jest, aby rodzice starali się rozwijać zdrową więź ze swoimi dziećmi. Innymi słowy, rodziny muszą wiedzieć, jak zaspokajać specjalne potrzeby swoich dzieci, zapewniając im miłość, zaufanie i bezpieczeństwo.

Uczucia do dziecka

„Jedyną niepełnosprawnością w życiu jest niewłaściwa postawa”.

–Scott Hamilton–

Trudna sytuacja posiadania dziecka z niepełnosprawnością – uczucia i emocje

Według Światowej Organizacji Zdrowia niepełnosprawność to pojęcie, które obejmuje:

  • Niedobory lub zmiany w funkcjonowaniu organizmu.
  • Ograniczenia dotyczące wykonywania czynności,  funkcji i codziennych zadań – ubranie się, jedzenie, chodzenie.
  • Ograniczenia uczestnictwa w życiu społecznym – problemy z komunikacją.

Możemy więc powiedzieć, że niepełnosprawność jest zjawiskiem, które wpływa na cechy osobiste i społeczne danej osoby.

 

Jest ona klasyfikowana według rodzaju zaburzeń w następujący sposób:

  • Niepełnosprawność poznawcza – intelektualna- definiuje się ją jako obniżone możliwości intelektualne, obniżony iloraz inteligencji (poniżej 70) i możliwości przyswajania informacji oraz często ograniczone funkcjonowanie w społeczeństwie. Osoby z niepełnosprawnością poznawczą posiadają problemy na płaszczyźnie edukacyjnej, emocjonalnej oraz adaptacyjnej. W zależności od deficytów rozwojowych, wyróżnia się różne niepełnosprawności intelektualnej: głęboki, znaczny, umiarkowany i lekki. W zależności od nasilenia, dziecko będzie miało mniej lub bardziej zaawansowane problemy w nauce i w adaptacji.
  • Niepełnosprawność sensoryczna – obejmuje zaburzenia wzroku, słuchu, zmysłu czucia. Dotyka na przykład osób niewidomych, słabowidzących, głuchych i niedosłyszących. I niekoniecznie jest powiązana z niepełnosprawnością intelektualną.
  • Niepełnosprawność motoryczna – stwierdzana u osób z wrodzonymi lub nabytymi dysfunkcjami narządów ruchu spowodowanymi uszkodzeniem lub schorzeniami mięśni, nerwów lub kości. Upośledzenie ruchowe może też wiązać się z występowaniem u osoby niepełnosprawnej dziecięcego porażenia mózgowego, lub niedowładów.

Znaczenie uczuć u dzieci niepełnosprawnych

Kiedy rodzą się niepełnosprawne dzieci, ich rodzice muszą najpierw przejść przez etap żałoby i zrozumienia. Ich wyobrażenia i idealizacja życia rodziny mogą nie być realne, a wychowanie dziecka może być trudniejsze niż zakładali.

Rodzice, po zapoznaniu się z diagnozą, odczuwają często żal, smutek, rozpacz, niedowierzanie, poczucie krzywdy i winy, zagubienie, osamotnienie a nawet wstyd. Często boją się o zdrowie i życie dziecka.

Przejście wszystkich etapów żałoby,  później pozwala im zaakceptować sytuację i stawić czoła swoim zmartwieniom, wątpliwościom, stresowi, trudnościom, negatywnym odczuciom. Nowe, świeże podejście i wspólne wsparcie mogą zapewnić pełne radości i szczęścia życie rodziny obarczonej niepełnosprawnością.

Doświadczenia tych rodzin zwłaszcza na początku, stają się skomplikowane i dość złożone.

Wynika to z faktu, że oprócz wzięcia odpowiedzialności za podstawowe potrzeby dziecka, muszą również nauczyć się:

  • Zrozumieć zachowanie i emocje swojego niepełnosprawnego dziecka.
  • Odpowiednio reagować na znaki, potrzeby, próby komunikacji i wymagania dziecka.
  • Nie porównywać osiągnięć i etapów rozwoju dziecka z jego zdrowymi rówieśnikami, ale z jego własnymi sukcesami.

Tak więc rodzice, którzy mają dzieci niepełnosprawne, muszą posiadać wrażliwość potrzebną do przystosowania się i nawiązania silnej więzi.

Aby to osiągnąć, kluczowe są programy wczesnej interwencji. Usługi te pełnią funkcję interwencji terapeutycznej u dzieci, które mają lub mogą mieć opóźnienia rozwojowe. Programy są szczególnie przydatne dla dzieci od najmłodszych lat. Pozwalają wyrównywać szanse, zapewnić opiekę i adekwatne podejście specjalisty.

Placówki takie jak szkoły integracyjne, ośrodki terapeutyczne i rozwojowe są lepiej przystosowane do odpowiedzi na specyficzne potrzeby dziecka z niepełnosprawnością. Jednocześnie usługi te mają na celu zaspokojenie potrzeb rodziny i środowiska tych dzieci.

W ten sposób niepełnosprawne dzieci mogą rosnąć w zdrowym, pełnym miłości środowisku.

„Posiadanie niepełnosprawnego dziecka zmienia cię w nauczyciela, który go kształci, lekarza, który się nim opiekuje, prawnika, który dba o jego prawa i lwa, który go broni”.

–Flavia Pascual–

Stworzenie troskliwej i bezpiecznej podstawy jest ważne dla rozwoju każdego dziecka. Jest to jednak szczególnie ważne w przypadku dzieci niepełnosprawnych. Dzieje się tak, ponieważ ze względu na swoją niepełnosprawność są często bardziej bezbronne i potrzebują więcej pomocy i uwagi przez całe życie.

W takich przypadkach, brak odpowiedniej opieki i uczucia ze strony rodziny może mieć negatywne konsekwencje dla ich rozwoju. Ma to również negatywny wpływ na sposób, w jaki dostosowują się do różnych sytuacji i wyzwań. Tak jak dzieci zdrowe, mają potrzebę dotyku, czułości i miłości do prawidłowego rozwijania się.

Znaczenie emocji i uczuć

Dziecko niepełnosprawne

W rzeczywistości, fundamentalne znaczenie ma zapewnienie maluchom zaufania, którego potrzebują, aby pokonywać ograniczenia, bariery i problemy, które pojawiają się w ciągu ich dorastania. W tym sensie, silne więzi mogą być czynnikiem ochronnym, jeśli chodzi o trudności, z jakimi borykają się dzieci niepełnosprawne.

Po rozpoczęciu szkoły lub edukacji w ośrodku, mogą czuć się zagubione, mieć problemy z adaptacją w grupie rówieśniczej. Wtedy właśnie wsparcie i zrozumienie rodziców będzie bardzo ważne.

Ponadto, często wymagane leczenie i terapie (na przykład układu ruchu, mowy, psychologiczne) mogą być uciążliwe i frustrujące dla dziecka. Warto jest postarać się nawiązać z nim bliską więź, aby pomóc mu dać z siebie jak najwięcej.

Z drugiej strony, efekty są pozytywne, jeśli jednemu lub obojgu rodzicom uda się nawiązać relację opartą na zaufaniu i szacunku. Ten związek pomaga dziecku harmonijnie wzrastać na poziomie poznawczym, emocjonalnym i społecznym.

Dlatego ważne jest, aby pamiętać, że ustanowienie tej więzi wymaga poświęcenia czasu na poznanie, zrozumienie i zaakceptowanie dzieci niepełnosprawnych.

„Zrozumienie niepełnosprawności to zrozumienie specyfiki sytuacji swoich dzieci, uświadomienie sobie ich możliwości i ograniczeń oraz traktowanie ich zgodnie z ich możliwościami, ale zawsze należy pamiętać, że ich stan nie wyklucza ich z odpowiedzialności i zachowań”.

–Silvia Afanador–


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Sanz-Andrés, M. J. (2012). La discapacidad, factor de vulnerabilidad para una crianza saludable. Boletín del Real Patronato sobre Discapacidad (71), pp. 12-17.
  • Urrego, Y., Aragón, A., Combita, J. y Mora, M. (2012). Descripción de las estrategias de afrontamiento para padres con hijos con discapacidad cognitiva. Proyecto de investigación formativa llevado a cabo en el Programa de Psicología de la Universidad Piloto de Colombia. Línea de investigación en Desarrollo Humano.

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.