Socjalizacja dziecka: czy wiesz, dlaczego jest ona aż tak ważna?
Właściwa socjalizacja dziecka odgrywa niezwykle istotną rolę w jego rozwoju. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się, dlaczego jest taka ważna.
Ludzie to istoty społeczne. Całe nasze życie upływa na wchodzeniu w interakcje z innymi oraz integrowaniu się ze społeczeństwem. Nawiązywane przez nas relacje pomagają chronić nas przed stresem oraz zwiększają zdrowie psychiczne i fizyczne. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się, jakie znaczenie ma socjalizacja dziecka.
Pęd życia w nowoczesnych społeczeństwach Zachodu wymaga, aby ludzie działali w różnych systemach społecznych, w których muszą odgrywać zróżnicowane i często niejasne role. Aby im się to udało, muszą posiadać określony zasób kompetencji społecznych.
Socjalizacja to proces, który umożliwia nam naukę i internalizację norm społecznych, nabywanie umiejętności rozwoju społecznego i stworzenie tożsamości poprzez wchodzenie w interakcje z innymi. Dlatego nic dziwnego, że stanowi klucz do naszego rozwoju.
Socjalizacja dziecka: etapy i środki
Proces socjalizacji można podzielić na dwa główne etapy:
- Socjalizacja pierwotna. To pierwszy kontakt dziecka ze środowiskiem i znajdującymi się w nim ludźmi. Podczas tego etapu dziecko pozyskuje najbardziej podstawowe umiejętności, zazwyczaj dzięki ćwiczeniom i naśladowaniu tego, co obserwuje i czego jest uczone. To nieformalny proces, w którym najważniejszą rolę odgrywa rodzina. Dziecko uczy się od niej wartości i tworzy swoje pierwsze więzi z rodziną. Na tym etapie ważnymi czynnikami socjalizacji są również żłobki i przedszkola.
- Socjalizacja wtórna. Przypomina formalny proces nauczania, podczas którego dana osoba nabywa bardziej zaawansowane i abstrakcyjne umiejętności. Główne czynniki to szkoła i inne oficjalne instytucje. W trakcie tego procesu dziecko odkrywa nowy świat, który wykracza poza jego rodzinę, i zaczyna pojmować działanie hierarchii.
Ale jaką rolę w socjalizacji odgrywają rodzice? Co możemy zrobić, aby socjalizacja dziecka przebiegała w prawidłowy sposób?
Socjalizacja i rodzina
Jak już wspomnieliśmy wcześniej, rodzina to główny czynnik socjalizacji w dzieciństwie. Nic dziwnego, że odgrywa najważniejszą rolę.
Sposób, w jaki rodzice wchodzą w interakcje ze swoim dzieckiem, stanowi bazę do budowy tożsamości malucha i kształtowania jego zachowania. Poza tym każdy akt socjalizacji wywiera wpływ na przyszłą osobowość dziecka.
Wpływ temperamentu
Temperament również odgrywa kluczową rolę w umiejętności socjalizacji w dzieciństwie. Jest wrodzony i daje o sobie znać już w pierwszych chwilach życia dziecka.
Niektóre maluchy są aktywne, odważne, bardziej responsywne na bodźce ze środowiska i nie boją się odkrywać nowych rzeczy. Z kolei inne dzieci są ciche, spokojne i ostrożne. Najchętniej cały czas przebywałyby z bliskimi osobami i z natury nie lubią poznawać nowych środowisk.
Buck (1991) zauważa, że takie nastawienie może stanowić spory problem. Dzieci, które żyją bez większych lęków, często tworzą środowisko bogatsze pod względem socjalnym ze względu na to, jakie są i jak reagują. Osoby, które je otaczają, stymulują je i zwracają na nie uwagę.
Z kolei maluchy, które są mniej pewne siebie, mogą tworzyć środowisko pozbawione takiej stymulacji. Tym samym ominie je wiele możliwości socjalizacji i nauki zasad rządzących socjalizacją.
Dlatego bez względu na to, jaki temperament ma Twoje dziecko, powinnaś zapewnić mu bogate i stymulujące środowisko umożliwiające rozwój umiejętności społecznych i interakcje z otoczeniem bez odczuwania strachu.
Style rodzicielskie
Kolejny niezwykle ważny aspekt to styl rodzicielski stosowany przez rodziców. Zapewnia on dziecku podstawowe wskazówki dotyczące tego, jak należy postrzegać świat i odnosić się do niego.
Dzieci muszą mieć demokratycznych i asertywnych rodziców, którzy zwracają uwagę na ich uczucia i uczą je radzić sobie z nimi, zachęcając maluchy do odkrywania świata i samodzielnego podejmowania decyzji. Co więcej, rodzice powinni ustalać stałe i rozsądne zasady.
Koniec końców, dzieci potrzebują rodziców, którzy zaszczepią w nich wiarę, że świat to dobre i bezpieczne miejsce. Maluch musi uwierzyć, że będzie w stanie się w nim rozwijać.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Buck R. (1991) Temperament, Social Skills, and the Communication of Emotion. In: Gilbert D.G., Connolly J.J. (eds) Personality, Social Skills, and Psychopathology. Perspectives on Individual Differences. Springer, Boston, MA. https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-4899-0635-9_4