Metody wychowawcze a osobowość dziecka - poznaj podstawowe zależności
Powszechnie wiadomo, że rodzice, między innymi poprzez swoje metody wychowawcze, mają duży wpływ na to, jak ukształtuje się osobowość dziecka. Socjolodzy uważają, że to właśnie rodzina w głównej mierze odpowiada za socjalizację dziecka.
Mówiąc krótko, metody wychowawcze, czyli sposób wychowywania odgrywa dużą rolę w rozwoju psychospołecznym dzieci. Dlatego sposób, w jaki wychowujesz swoje dziecko, może wpływać na jego osobowość.
Metody wychowawcze to nic innego, jak podejście do potrzeb dziecka w zakresie codziennego udzielania wskazówek i uczenia dyscypliny, w tym tego, jakie podejmujemy decyzje i jak rozwiązujemy konflikty w naszym gospodarstwie domowym.
W jakim stopniu metody wychowawcze wpływają na osobowość dziecka?
Metody wychowawcze: dyscyplina i przywiązanie
Metody wychowawcze, dzięki którym rodzice wychowują i kształcą swoje dzieci, nie jest jedynie narzędziem do wpajania określonych wartości i uczenia dzieci oczekiwanych zachowań. W rezultacie dzieci nabywają również szereg umiejętności i cech osobistych.
Psychologia rozwoju cyklu życia podsuwa wniosek, że istnieją dwa podstawowe wymiary wychowania naszych dzieci: wymiar skupiony na dyscyplinie i wymiar oparty na uczuciach.
Uczucia: opiera się przede wszystkim na akceptacji. Oznacza to, że rodzice przekazują swoje uczucia i troskę o swoje dzieci w sposób, który sprawia, że dzieci czują się komfortowo i bezpiecznie w obecności rodziców.
Dyscyplina: można to również zdefiniować jako kontrolę. Dyscyplina jest obecna szczególnie u rodziców, których zachowanie w stosunku do dzieci jest w dużej mierze związane z zaszczepieniem zestawu pożądanych zachowań.
Klasyfikacja metod wychowawczych
Psycholog kliniczny Diana Baumrind (1971) była pionierem w zakresie wnioskowania o metodach wychowawczych. Sklasyfikowała podejścia do rodzicielstwa według tego, jak łączą się w nich różne wymiary uczucia i dyscypliny. Baumrind zdefiniowała także cztery metody wychowawcze według wspomnianych dwóch wymiarów:
Autokratyczny. Ten styl wychowywania charakteryzuje się dominującym stosowaniem dyscypliny. Rodzice mają wysokie oczekiwania wobec tego, że dzieci spełniają normy. Ponadto w tym podejściu istnieje również komunikacja jednokierunkowa.
Liberalny. Ten styl jest przeciwieństwem stylu autokratycznego. W tym przypadku rodzice opierają swoją filozofię na uczuciach. Pozwalają dzieciom podejmować własne decyzje i sprawują nad nimi niewielką kontrolę.
Niekonsekwentny: opisuje emocjonalnie nieobecnych lub niezaangażowanych rodziców. Ten styl jest uważany za najgorszy, ponieważ w tym przypadku rodzice nie są obecni w żadnym z wymiarów rodzicielskich.
Demokratyczny: podejście uważane za idealny styl edukacyjny lub najbardziej odpowiedni. Rodzice starają się uczyć dobrego zachowania poprzez system reguł opartych na interakcji i uczuciach.
„Socjalizacja nie jest czymś, co rodzice narzucają dziecku; jest to proces wzajemny, przez który rodzice i dzieci przechodzą razem”.
Konsekwencje stosowania wybranej metody wychowawczej dla osobowości dziecka
Niewątpliwie sposób wychowywania dzieci ma duży wpływ na ich osobowość. Jest to decydujący czynnik mający wpływ na ich wyniki akademickie, relacje społeczne, bezpieczeństwo emocjonalne, a nawet na możliwy sukces zawodowy w przyszłości.
Maccoby i Martin (1983) w Socialization in the Context of the Family zarysowują każdą z metod wychowawczych i opisują kolejne efekty odnotowane w osobowości dzieci pozostających pod wpływem tych metod:
- Dzieci wychowywane metodą autokratyczną mają wysoki poziom osiągnięć akademickich. Niemniej jednak mają niską samoocenę, słabą niezależność i mało rozwinięte umiejętności społeczne.
- Liberalne podejście rozwija wysoki poziom samooceny i pewności siebie. Jednak dzieci te są zwykle egocentryczne, nieposłuszne i mają słabsze osiągnięcia w szkole.
- Bardzo niewielka samokontrola i agresywność to niektóre z cech, które są konsekwencją zaniedbania lub niedbałego sposobu wychowywania. Tak wychowane dzieci mają również większą skłonność do zaburzeń psychicznych.
- Rodzice, którzy stosują demokratyczną metodę wychowawczą, tworzą klimat rodzinny oparty na wzajemnym szacunku i współpracy. W rezultacie dzieci rozwijają realistyczną i pozytywną samoświadomość. Jednocześnie mają dużą motywację do pracy nakierowanej na odniesienie sukcesu. Przekłada się to na dobry poziom osiągnięć akademickich.
Uwagi końcowe: naucz się rozumieć swoje dzieci
Podsumowując, teorię różnych metod wychowawczych należy rozpatrywać w połączeniu z bardziej ogólnym rozumieniem zachowań dzieci. Oznacza to, że metody wychowawcze mogą się różnić w zależności od konkretnych potrzeb i okoliczności każdej rodziny.
Oczywiste jest jednak, że demokratyczna metoda wychowawcza jest bardzo skuteczna. Jej stosowanie prowadzi między innymi do dobrej komunikacji między rodzicem a dzieckiem.
Wreszcie, wyjaśniając naszym dzieciom naszych decyzji i dlaczego przestrzegamy pewnych norm w uzasadniony sposób, okazujemy wrażliwość na ich potrzeby. Stwarza to przyjazne środowisko do komunikacji z dziećmi.
W rezultacie może to pomóc dzieciom rozwinąć realistyczne spojrzenie na życie i zdrową, pozytywną osobowość.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Maccoby, E.E. y Martin, J.A. (1983). Socialization in the context of the family. In E.M. Hetherington (Ed.). Handbook of Child Pyschology. Vol 4. Socialization, personality and Social development. (pp. 1-101). New York: Willey.
- Torío, S., Peña, J.V. y Rodríguez, M.C. (2008). Estilos educativos parentales. Revisión bibliográfica y reformulación teórica. Universidad de Oviedo, Vol 20, (pp. 151-178). España.
