Odpowiedzialność u dzieci: jak ją rozwijać?

Odpowiedzialność u dzieci można rozwijać od wczesnego dzieciństwa. Ale jak? Poprzez przydzielanie małych zadań, które również zwiększą ich osobistą autonomię.

Odpowiedzialność u dzieci pozwala im rozwijać osobistą autonomię. Oznacza to posiadanie zadań lub celów i zobowiązanie się do ich realizacji, a także uświadamianie sobie konsekwencji swoich działań. Ale jak możemy zwiększyć odpowiedzialność dzieci w zależności od ich wieku?

W naszym dzisiejszym artykule porozmawiamy o rozwoju osobistej autonomii na podstawie zabawy, ponieważ są one ze sobą ściśle powiązane. Przyjrzymy się tutaj najmłodszym dzieciom w wieku od dwóch do dziesięciu lat.

Oprócz tego zaproponujemy kilka przykładów zadań, które możesz im przypisać. Zrobimy to również zgodnie z ich wiekiem, aby zachęcić dzieci do zwiększonego poczucia odpowiedzialności.

Odpowiedzialność u dzieci: jak ją wpoić?

Oto kilka pomysłów pozwalających wypracować odpowiedzialność u dzieci lub uczniów w szkole w zależności od ich wieku. Poznaj je i daj nam znać, co o tym myślisz!

Odpowiedzialność u dzieci w wieku od dwóch do trzech lat

Zdaniem ekspertów zadania, które dzieci w tym wieku mogą i powinny wykonywać, muszą być zawsze pod nadzorem osoby dorosłej. W wieku dwóch i trzech lat dziecko nadal nie rozumie, czy robi rzeczy dobrze, czy źle. Postępuje według nakazów lub zakazów. Oznacza to, że w tym wieku nie ma jeszcze żadnej samokontroli.

Przykładami zadań zwiększających odpowiedzialność u dzieci w tym wieku jest odkładanie zabawek z pomocą osoby dorosłej, samodzielne zakładanie piżamy, podlewanie kwiatów i sprzątanie ze stołu serwetek pod koniec posiłku.

Od trzech do czterech lat

Ponieważ takie dzieci są trochę starsze, obowiązki, które możesz im powierzyć, aby zwiększyć ich osobistą autonomię, nieco się zmieniają.

Między trzecim a czwartym rokiem życia dzieci sporo obserwują dorosłych, a przede wszystkim naśladują ich zachowanie. Z drugiej strony rośnie ich zainteresowanie zabawą z innymi dziećmi. Oprócz tego w tym wieku postępują zgodnie z nagrodami (wzmocnieniami) i karami, które mogą otrzymać.

To wiek, w którym dzieci mogą zacząć robić rzeczy same dla siebie, jak na przykład utrzymywać swoje rzeczy w porządku. Jakie zadania możesz im powierzyć w tym wieku? Mogą pomagać nakryć do stołu, a Ty możesz zachęcić je do samodzielnego ubierania się i rozbierania.

Możesz też nauczyć je dzielenia się rzeczami z innymi, czekania na swoją kolejkę, samodzielnego odkładania zabawek itp.

Odpowiedzialność u dzieci w wieku od czterech do pięciu lat

W tym wieku dziecko nadal obserwuje i naśladuje dorosłych. Jednak nadal trzeba nim kierować. Pojawia się także u niego chęć zadowolenia i pomocy, co może być korzystne przy wyborze zadań zwiększających ich odpowiedzialność.

Ponadto dzięki temu dziecko będzie już wykazywało pewne samodzielne inicjatywy. Może to być chęć spania w samotności, samotnego ubierania się, samotnej zabawy i załatwiania spraw prywatnych na swój sposób.

Przykładami zadań, które mogą zachęcać dzieci w tym wieku do odpowiedzialności, jest umożliwienie im opieki nad rodzeństwem (rzecz jasna w bliskiej obecności osoby dorosłej), umożliwienie im sprzątania po sobie używanych zabawek i pomoc w kuchni.

W tym wieku dzieci zaczynają już być autonomiczne, zarówno w kwestii osobistej opieki (ubierania się, brania prysznica…), jak i jedzenia.

W przypadku zabaw jest to wiek, w którym dzieci zaczynają akceptować wykonywane różnych czynności rzeczy na zmianę (nawet jeśli nie zawsze się z tym zgadzają) i potrafią dołączyć do zabawy z dwójką lub trójką innych dzieci. To wiek, w którym nawiązują się pierwsze przyjaźnie.

Odpowiedzialność u dzieci w wieku od pięciu do sześciu lat

W wieku pięciu i sześciu lat dzieci zwykle nauczyły się już prawidłowych zachowań i norm społecznych. Jednak nadal potrzebują osoby dorosłej, która pokaże im, co powinny, a czego nie powinny robić. Dobrze jest więc zaoferować im różne możliwości, aby mogły wybierać między więcej niż jedną opcją, ponieważ sprzyja to rozwojowi ich osobistej autonomii.

Jakie zadania możesz powierzyć dzieciom w tym wieku? Mogą to być proste prace domowe, takie jak sprzątanie ze stołu, sprzątanie po sobie, przygotowywanie własnych ubrań do ubierania się i przygotowywanie plecaków do szkoły itp. W tym wieku dzieci zwykle lubią pomagać i załatwiać różne sprawy. Jeśli chodzi o zabawę, bawią się w grupach po troje lub więcej dzieci i przestrzegają prostych zasad.

Odpowiedzialność u dzieci w wieku od sześciu do siedmiu lat

W tym wieku dzieci mogą przejmować bardziej złożone obowiązki. Mogą zacząć przygotowywać materiały do szkoły (i do dowolnej innej aktywności), jak również mogą same kontrolować się w bardzo znajomym i bliskim otoczeniu lub miejscach, takich jak szkoła.

Mogą również zacząć kontrolować cotygodniowe kieszonkowe, a nawet mieć własną skarbonkę, w której odkładają swoje oszczędności. W wieku sześciu i siedmiu lat nadal kierują się zasadami i nawykami dorosłych i nadal identyfikują, co jest „właściwe”, a co jest „złe” na podstawie poleceń wydanymi im przez dorosłych.

Osiem do dziewięciu lat

Osobista odpowiedzialność u dzieci zaczyna się rozwijać właśnie w tym wieku, są one wtedy w stanie kontrolować swoje zachowanie zgodnie ze swoimi intencjami. Zaczynają uniezależniać się od rodziców i w rezultacie szukać własnych, osobistych zajęć.

Aby zwiększyć odpowiedzialność u dzieci w tym wieku, możesz przydzielić im takie zadania, jak przygotowanie śniadania, kąpanie się, pomoc w kuchni, sprzątanie ze stołu, opróżnianie zmywarki itp. Kiedy osiągną ten wiek, musisz wykazać się odpowiednim nastawieniem, by zachęcić je do wykazania inicjatywy, jednocześnie łącząc Twoje wymagania z elastycznością wobec nich.

Dziesięć lat i więcej

Od tego wieku zadania, które możesz im dawać, będą stopniowo stawać się coraz bardziej złożone. Dzieci powinny już umieć wynieść śmieci, zrobić proste zakupy, coś przygotować w kuchni (na przykład prostą kanapkę), przyszyć guzik, a nawet zabrać rodzinnego zwierzaka na spacer.

Podsumowanie

To tylko kilka pomysłów, które mają zachęcić dzieci do odpowiedzialności. Choć w zależności od cech dziecka i jego rozwoju mogą się one łatwo zmieniać. W miarę dorastania dzieci będą stawać się coraz bardziej samodzielne. Konieczne będzie więc dostosowanie się do tego, dostosowując z kolei nałożone na nie obowiązki.

Podobnie jak w przypadku wielu innych umiejętności i wartości, nad odpowiedzialnością można również pracować. Znajomość swoich dzieci pomoże Ci połączyć się z ich etapem rozwoju i możliwościami oraz wykryć, które zadania są one w stanie wykonać samodzielnie, a które nadal wymagają nadzoru dorosłego.

Jeśli pojawią się jakieś dodatkowe pytania, zawsze możesz zwrócić się o poradę do specjalisty lub przejrzeć do specjalistyczne książki na ten temat. Obecnie w bibliotekach lub w Internecie jest wiele przydatnych i atrakcyjnych materiałów.