Etap odmowy: czy wiesz, czym jest i jak sobie z nim radzić?

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Elena Sanz Martín.

Ostatnia aktualizacja: 21 grudnia, 2022

Z dnia na dzień Twoje dziecko w drastyczny sposób zmienia swoje zachowanie i zaczyna mówić “nie” na każdą propozycję. Czytając dzisiejszy artykuł dowiesz się czym jest etap odmowy.

Twój maluszek, słodkie i uległe dziecko, które zawsze współpracowało z Tobą z uśmiechem na ustach, zaczyna z dnia na dzień mówić “nie” bez względu na to, czego byś mu nie proponowała. Nie chce założyć skarpetek, nie chce kłaść się spać, nie chce uczesać włosów.

Brzmi znajomo? W takim razie Twoje dziecko mogło właśnie wejść w etap odmowy.

Być może zdecydowałaś, że nie będziesz zwracać uwagi na tą nagłą i niespodziewaną zmianę w zachowaniu Twojego dziecka. Z drugiej strony możesz odnosić wrażenie, że chce Ci się sprzeciwić i rzucić Ci wyzwanie, co oznacza, że źle się zachowuje. Jednak jeśli postawisz się na jego miejscu, zyskasz szerszą perspektywę tego, co się dzieje.

Etap odmowy

Kiedy Twoje dziecko wchodzi w drugi rok życia, czeka je wiele ważnych zmian natury poznawczej. Zaczyna zyskiwać świadomość tego, że jest odrębną jednostką, która nie jest taka sama jak jego rodzice. Od tego momentu będzie w stanie odróżniać swoje własne istnienie, pragnienia i opinie od innych osób.

To fascynujące odkrycie sprawia, że chce eksperymentować we własnym środowisku. Dlatego też chce wyrażać swoją indywidualność i nauczyć się z niej korzystać. A najlepsze narzędzie, aby to osiągnąć, to sprzeciw.

Poza tym dziecko zaczyna odróżniać własne zainteresowania od zainteresowań innych osób, jak również własną indywidualną egzystencję.

Dlatego też dziecko zaczyna systematycznie odmawiać. Mówi “nie” kiedy jest złe i chce wyrazić swoją niezgodę. Jednak robi to również gdy jest zmęczone, a nawet z nawyku. Na tym etapie istnieje duże prawdopodobieństwo, że odpowie “nie” nawet gdy przedstawisz mu propozycję, która przynosi mu korzyści lub wydaje się być kusząca.

Nadal uczy się wykorzystywać swoją własną wolę.

Jaką perspektywę należy przyjąć?

Stając twarzą twarz z tą zaskakującą zmianą zachowania, wielu rodziców nie ma pojęcia jak zareagować. Interpretują negatywne odpowiedzi dziecka jako wyzwanie lub manipulację. Poza tym uważają, że ich dziecko stało się nieposłuszne i pyskate.

W konsekwencji wierzą, że muszą skorygować jego zachowanie. Dlatego też często tracą cierpliwość i zaczynają kłócić się ze swoim dzieckiem.

Jednak w rzeczywistości, mimo tego, że dziecko odkryło swoją własną wolę, nie rozwinęło jeszcze w pełni umiejętności rozumowania. Twoje dziecko nie chce sprawiać Ci problemów ani rzucać Ci wyzwania. Po prostu uczy się używać zaprzeczenia.

Nie dostrzega niebezpieczeństwa związanego ze swoimi działaniami ani ich negatywnego wpływu na Ciebie, ponieważ po prostu nie jest jeszcze w stanie tego zrobić. Do momentu osiągnięcia określonego wieku myślenie dzieci jest egocentryczne.

Oznacza to, że nie są w stanie brać pod uwagę punktów widzenia innych osób.

Poza tym, jeśli zastanowisz się nad tą kwestią, odkryjesz, że mogłaś wpłynąć na takie zachowanie u dziecka. Ile razy dziennie mówisz “nie” do swojego malucha? I ile razy Twoje dziecko mówi “nie” do Ciebie? Biorąc pod uwagę fakt ile razy dziennie dzieci słyszą to słowo, łatwo zrozumieć dlaczego zaczynają go używać.

Oprócz tego, podobnie jak Ty masz swoje powody, aby odmawiać dziecku, tak i ono ma swoje własne przyczyny. To oczywiste, że nie możesz ulegać każdej jego zachciance. Mimo tego możesz zacząć wykazywać większy szacunek i zrozumienie wobec jego zachowania.

I w końcu należy podkreślić, że dzieci to nie automaty ani przedmioty, które są Twoją własnością. To małe “osoby” z własnymi myślami i uczuciami, które należy szanować tak jak uczucia i myśli innych.

Jak stawić czoła etapowi odmowy?

• Musisz zrozumieć proces poznawczy, przez który przechodzi Twoje dziecko. Postaraj się spojrzeć na różne rzeczy z jego punktu widzenia i zrozumieć, że nie rzuca Ci wyzwania. Po prostu uczy się żyć.
• Postaraj się unikać mówienia “nie” do dziecka. W ten sposób pokażesz mu, że istnieją bardziej konstruktywne sposoby na wyrażanie swojej opinii.
• Wykaż się cierpliwością i postaraj się nie wpadać w złość, gdy Twoje dziecko mówi “nie”. Chociaż zmuszenie go do założenia skarpetek może zająć pół godziny, najlepiej byłoby uniknąć podnoszenia głosu.
• Poza tym pozwól dziecku wybierać niektóre rzeczy, aby stopniowo mogło postępować zgodnie ze swoją wolą. Jednak nie ustępuj w kwestiach, które uznajesz za istotne. Granice i spójność to kluczowe kwestie w rozwoju dziecka.

Pamiętaj, że etap odmowy pojawi się bez względu na wszystko, a cały wysiłek pełen miłości i szacunku, który włożysz w wychowanie swojego dziecka koniec końców się opłaci. Sposób, w jaki prowadzisz swoje dziecko ucząc je radzić sobie z własnymi opiniami i emocjami to cenny spadek.