Stereotypie w dzieciństwie: co trzeba o nich wiedzieć

Stereotypie w dzieciństwie: co trzeba o nich wiedzieć
María Alejandra Castro Arbeláez

Napisane i zweryfikowane przez psycholog María Alejandra Castro Arbeláez.

Ostatnia aktualizacja: 17 października, 2019

Stereotypie w dzieciństwie najczęściej objawiają się po raz pierwszy przed ukończeniem przez dziecko drugiego roku życia. Częściej dotykają chłopców niż dziewczynki.

Mówiąc najprościej, stereotypie w dzieciństwie to powtarzające się ruchy. Zaliczamy do nich między innymi nieskomplikowane ruchy, na przykład bujanie ciała, kiwanie głową i machanie rękoma.

Stereotypie pojawiają się u dzieci, które rozwijają się normalnie. Właśnie dlatego nie powinny stanowić powodu do niepokoju.

To zaburzenia czynności ruchowych, które objawiają się w dzieciństwie i polegają na powtarzających się ruchach bez żadnego celu. W rzeczywistości stereotypie w dzieciństwie objawiają się między drugim a piątym rokiem życia, chociaż niestety mogą niestety ciągnąć się nawet przez okres dojrzewania.

Stereotypie to przedłużające się epizody powtarzania tego samego ruchu. Zazwyczaj częściej dotykają chłopców niż dziewczynki. Nie wywołują uszkodzeń mózgu, a ich dokładna przyczyna oraz to, dlaczego dotykają jedne dzieci a inne nie, nie są znane.

Mówiąc ogólnie, są to zachowanie, które dziecko może kontrolować, są powtarzalne i nie mają określonego celu. Mogą trwać od kilku sekund po kilka godzin i mogą powtarzać się kilka razy w ciągu dnia. To zaburzenie nie zmienia się zazwyczaj przez cały okres rozwoju dziecka i może zniknąć bez leczenia. Stereotypie zazwyczaj występują podczas podróży samochodem, jedzenia lub oglądania telewizji.

Objawy cechujące stereotypie w dzieciństwie

Do stereotypii zaliczamy ruch, postawę lub powtarzający się wyraz twarzy. To zazwyczaj proste ruchy, takie jak bujanie ciała. Mogą być jednak bardziej złożone, jak na przykład gładzenie się po skórze lub krzyżowanie nóg.

Te powtarzające się ruchy, które nie mają wyraźnego celu, można dość często zaobserwować u małych dzieci. Nie oznaczają wcale poważnego zaburzenia. Jednak złożone ruchy stereotypiczne występują rzadziej i pojawiają się zaledwie u od 3 do 4% dzieci.

Chłopiec trzymający ołówek na nosie - stereotypie w dzieciństwie

Nic dziwnego, że istnieje wiele różnych ruchów stereotypicznych, które będą wyglądały inaczej u każdego dziecka. Nuda, stres, podekscytowanie lub wyczerpanie – każde z nich może nasilić występowanie powtarzających się ruchów. Niektóre maluchy mogą przestać je wykonywać, jeśli coś innego przyciągnie ich uwagę lub coś je rozproszy. Inne zaś nie są w stanie ich kontrolować.

Stereotypie pojawiają się często u dzieci autystycznych. Poza tym stereotypie ruchowe diagnozuje się częściej u osób z niepełnosprawnością umysłową i zaburzeniami neurologicznymi. Jednak mogą również pojawiać się u dzieci, które rozwijają się w sposób całkowicie normalny.

Jak zwalczać stereotypie w dzieciństwie

Takie ruchy zazwyczaj pojawiają się po raz pierwszy podczas pierwszych trzech lat życia dziecka. Chociaż nadal nie jest znana ich przyczyna, to są powiązane z kilkoma czynnikami. Co więcej, stereotypie w dzieciństwie może wywoływać przyjmowanie określonych leków. W takich przypadku zanikają one po odstawieniu medykamentów.

Kucający chłopiec

Zazwyczaj przy stereotypiach o mniejszym natężeniu nie nie przepisuje się leków, bo mogą przynieść więcej szkody niż korzyści. Wczesna diagnoza i leczenie przynoszą lepsze rezultaty.

Podsumowanie

Jak widzisz stereotypie ruchowe mogą pojawiać się u małych dzieci i towarzyszyć im aż do momentu wejścia w wiek dojrzewania. Na szczęście można je leczyć stosując terapię behawioralną i określone leki.

Mimo tego powinnaś zawsze pamiętać, że większość dzieci jest podatna na strategie samopomocy i nie wymaga wdrażania specjalnego leczenia, ponieważ stereotypie często zanikają same z siebie.

Jednak jeśli stereotypie w dzieciństwie przeszkadzają w funkcjonowaniu malucha w szkole, jego związkach z przyjaciółmi lub codziennych obowiązkach, będziecie musieli wspólnie stawić im czoła i znaleźć odpowiednią terapię.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


    • Mahone, E. M., Bridges, D., Prahme, C., & Singer, H. S. (2004, September). Repetitive arm and hand movements (complex motor stereotypies) in children. Journal of Pediatrics. https://doi.org/10.1016/j.jpeds.2004.06.014
    • Militerni, R., Bravaccio, C., Falco, C., Fico, C., & Palermo, M. T. (2002). Repetitive behaviors in autistic disorder. European Child and Adolescent Psychiatry, 11(5), 210–218. https://doi.org/10.1007/s00787-002-0279-x
    • Mahone, E. M., Ryan, M., Ferenc, L., Morris-Berry, C., & Singer, H. S. (2014). Neuropsychological function in children with primary complex motor stereotypies. Developmental Medicine and Child Neurology, 56(10), 1001–1008. https://doi.org/10.1111/dmcn.12480
    • Muthugovindan, D., & Singer, H. (2009, April). Motor stereotypy disorders. Current Opinion in Neurology. https://doi.org/10.1097/WCO.0b013e328326f6c8

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.