Toksyczni rodzice – jak ich rozpoznać? Czy się do nich zaliczasz?

Napisane i zweryfikowane przez psycholog María Alejandra Castro Arbeláez.

Ostatnia aktualizacja: 22 czerwca, 2019

Rodzicielstwo to trudne zadanie i wielokrotnie zastanawiamy się, jak nam idzie. Jednak nie myślimy o tym, czy robimy wszystko mając na względzie dobro dziecka, czy nasze własne. Tu właśnie pojawiają się tak zwani toksyczni rodzice.

Toksyczni rodzice wierzą, że pomagają swojemu dziecku lub je chronią, ale tak naprawdę zupełnie nieświadomie wyrządzają mu krzywdę.

Od chwili, gdy stajemy się rodzicami, troszczymy się o dobro dziecka. Chcemy zapewnić mu rzeczy, na co my nie mieliśmy szansy. Często nie dajemy mu nawet znać jak wiele pracy i trudności musimy włożyć w zapewnienie mu dobrobytu.

Czasem jednak bywamy zbyt poważni i surowi, co może wywierać negatywny wpływ na dziecko. Podobnie dzieje się, jeśli zawsze stawiamy nasze potrzeby na pierwszym miejscu lub gdy chcemy, by dziecko spełniło nasze pragnienia za wszelką cenę.

Dlatego też musimy zastanowić się, czy czasem nie zachowujemy się jak toksyczni rodzice. Jak można ich rozpoznać?

Toksyczni rodzice – najczęściej spotykane typy

Helikopter

To nadopiekuńczy rodzice, którzy cały czas wyręczają dzieci w rozwiązywaniu problemów i zadań. Na przykład często chodzą na spotkania z nauczycielami i wybierają przyjaciół dla dziecka.

W wyniku tego dziecko może cierpieć z powodu niepokoju i zaburzeń związanych ze stresem.

Nie jest w stanie rozwinąć własnej niezależności i nie może nauczyć się, jak stawiać czoła niektórym sytuacjom.

Rywalizujący rodzice

To toksyczni rodzice, którzy przelewają swoje frustracje i pragnienia na dziecko.

To zazwyczaj osoby autorytarne, które zmuszają dzieci, by dostawały lepsze oceny i były najlepsze w każdym przedmiocie, chociaż oznacza to godziny niesamowicie ciężkiej pracy. W większości przypadków nie pytają dziecka, czego ono samo chce.

Ten typ rodziców sprawia, że dzieci wyrastają na dorosłych żyjących w ciągłej rywalizacji, którzy prawdopodobnie będą mieli problemy związane ze stresem. Mogą również mieć niskie poczucie wartości lub potrzebować ciągłego okazywania akceptacji i uznania.

Rodzice-przylepy

Na pierwszy rzut oka są w oczach dziecka idealnymi rodzicami: pozwalają na wszystko, są szczodrzy i ulegli.

Nigdy nie wyznaczają dzieciom granic i powalają mu robić wszystko, na co ma ochotę. Wierzą, że to sprawia, że dzieci są szczęśliwe. Jednak tak naprawdę wychowują dzieci, które wyrosną na samolubne osoby, na których nie można polegać.

Tacy rodzice zazwyczaj sami byli wychowywani w surowym środowisku lub spędzają wiele czasu poza domem. Próbują zadośćuczynić za swój brak obecności dając dziecku prezenty i nadmierną ilość wolności.

Manipulatorzy

To rodzice, którzy chcą, by dziecko robiło dokładnie to, czego pragną i zastosują każdą metodę, by to wymusić. Wykorzystują groźby, szantaż emocjonalny, przemoc psychologiczną (w skrajnych przypadkach również fizyczną) i manipulację.

Wychowują dzieci, które cierpią z powodu kompleksu niższości i poczucia winy.

To osoby, które stają się ofiarami, gotowe kłamać lub zmieniać tor rozmowy na swoją korzyść. Cechuje ich duża doza samolubności.

Nieobecni rodzice

Jak sama nazwa mówi, ci rodzice są praktycznie zawsze nieobecni w życiu dzieci. Czasem może być to spowodowane obowiązkami w pracy lub rozpadem związku.

W takim przypadku dziecko czuje się porzucone i nie ma zapewnionego wsparcia emocjonalnego. Część dzieci nienawidzi rodzica, a inna go podziwia.

Ci toksyczny rodzice mogą nie uważać dobra dziecka za priorytet.

Kumple

Tacy rodzice starają się być najlepszymi przyjaciółmi dzieci. Są podobni do rodziców-przylep pod tym względem, że nie wyznaczają granic sądząc, że dzięki temu będą bardziej kochani. Często używają zwrotów, które są uważane za “młodzieżowe”. Zachowują się niestosowanie i pozwalają na zbyt wiele rzeczy.

Ten rodzaj zachowania pojawia się również w obecności kolegów dziecka. Z tego powodu dziecko często czuje się zażenowane i zawstydzone.

Przez takie zachowanie rodzice nie są traktowani poważnie. Nie są szanowani ani nie mają autorytetu. To z kolei wywołuje napięcie i kłótnie między rodzicami a dzieckiem.

Czy te style rodzicielskie można zmienić?

Jeśli zauważyłaś, że posiadasz jeden z wyżej wymienionych stylów rodzicielskich, nadal masz szansę, by zmienić swoje zachowanie. Nie musisz uprawiać samobiczowania ani czuć się winna. Najistotniejsze jest, byś była świadoma tego problemu. Czasem możesz stać się toksycznym rodzicem, bo możesz chcieć dla dziecka wszystkiego, co najlepsze. Jednak nie wszystko, co uważamy za dobre, jest takie w rzeczywistości.

Dzieciństwo zdarza się tylko raz w życiu, a dziecko powinno spędzić je z Tobą. Nie znaczenia, z iloma opiekunami ma do czynienia, Ty zawsze będziesz dla niego pierwszym punktem odniesienia. Powinnaś być świadoma jego potrzeb i wykazywać maksymalny poziom cierpliwości i empatii. Nikt nie zna Twojego dziecka lepiej od Ciebie.

Nie powinnaś zapominać, że dziecko to również człowiek, który ma własne niepokoje, pragnienia i uczucia, tak samo ważne jak te dorosłych. Powinno być cenione i traktowane z szacunkiem, bo etap dzieciństwa może wpłynąć na resztę jego życia.