Edukacja oparta o poczucie zdumienia i jej pozytywne aspekty

Jesteśmy narażeni na liczne bodźce, a nawet jeśli są one sprzeczne, tracimy zdolność do zdziwienia. Dzisiaj porozmawiamy o tym, jak kształcenie dzieci w zdumieniu jest czymś pozytywnym i sprawia, że chcą poznać i dowiedzieć się więcej o otaczającym je świecie.

Napisane i zweryfikowane przez pedagog María Matilde.

Ostatnia aktualizacja: 21 grudnia, 2022

W dzisiejszych czasach jesteśmy narażeni na liczne bodźce. A nawet jeśli są one sprzeczne, to i tak tracimy zdolność odczuwania zdumienia. W tym artykule porozmawiamy o tym, jak edukacja oparta o poczucie zdumienia jest czymś pozytywnym, co sprawia, że dzieci czują się zaskoczone.

A to z kolei sprawia, że chcą poznać i dowiedzieć się jeszcze więcej o otaczającym je świecie.

Edukacja oparta o poczucie zdumienia to uważne uczenie się obserwacji wszystkiego, co nas otacza i refleksji nad tym. Żyjemy w szybkim tempie i cały czas mamy kontakt z technologią i hałasem. Mamy dużo do zrobienia, zobaczenia i kupienia. Ale w większości przypadków nic z tego nas nie dziwi, ani też nie ekscytuje.

Czym jest zdziwienie i jak reaguje zdziwiona osoba?

Zdumienie wiąże się z zaskoczeniem, zdumieniem i konsternacją z powodu czegoś nieoczekiwanego lub niezamierzonego. To wrażenie, jakie coś lub ktoś wywiera na nastrój osoby ze względu na wyjątkową jakość lub niecodzienne właściwości.

Tak więc, kiedy mówimy o zdziwionej osobie, odnosimy się do jej zdolności do zdziwienia. To umiejętność, którą ludzie mogą rozwijać i która pozwala im się zaskakiwać oraz uczyć się dzięki niej. To ona sprawia, że wątpimy i zadajemy pytania. Prowadzi nas do przemyśleń i refleksji.

Edukacja oparta o poczucie zdumienia: efekt zaskoczenia to impuls do poszerzania wiedzy!

Dla dziecka zdziwienie jest siłą napędową dla motywacji. Ale chociaż okazuje ono zaskoczenie każdym nowym bodźcem, obiektem lub bliską osobą, musisz uważać na nadmierną stymulację. Dzieje się tak dlatego, że nadmierna stymulacja może zastąpić tę siłę napędową, niszcząc poczucie zdziwienia oraz wyobraźnię i kreatywność.

Wraz z rozwojem tracimy zdolność do zdziwienia. Ważne jest więc, aby ćwiczyć ją w domu i w szkole. Jak powiedzieliśmy wyżej, zdumienie jest niezbędne do rozwijania zdolności do refleksji i introspekcji.

Catherine L’Ecuyer w swojej książce Educar en el Asombro ( “Edukacja oparta o poczucie zdumienia” – 2013) mówi nam o osiągnięciu tego celu, aby dzieci i młodzież nie utraciły tej zdolności i motywacji oraz entuzjazmu do odkrywania.

Mówi też o potrzebie ponownego przemyślenia nauki i potraktowania jej jako podróży “od środka”. Autorka wspomina, że zamiast zmuszać dzieci do szybkiego osiągnięcia pewnego etapu, nauczyciele i rodzice muszą szanować ich tempo i charakter.

Rzeczywiście, naturą dzieci jest ich niewinność i potrzeba zdziwienia. Zostaje to przerwane przez gorączkowe i bardziej wymagające środowisko, z większą ilością bodźców i mniejszą liczbą opcji pozwalających im myśleć we własnym tempie.

To środowisko krępuje ich zmysły i ogranicza wyobraźnię, nie pozostawiając miejsca dla zagadek i niepewności.

„Zdumienie łączy nas z naszą zdolnością widzenia świata oczami dziecka”.

Co musimy wziąć pod uwagę, aby wychowywać dzieci w poczuciu zdumienia?

Edukacja oparta o poczucie zdumienia obejmuje planowanie zajęć szkolnych, w których musimy wziąć pod uwagę następujące aspekty:

• Codziennie wzbudzaj ciekawość i zaskakuj dzieci. Omijaj zajęcia polegające na zmuszaniu dzieci do uczenia się nudnej rutyny i tworzenia nawyków. Tak więc każda inna lub niecodzienna sytuacja w szkole jest idealna do edukowania w zdumieniu. Na przykład zacznij odtwarzać piosenkę i zaproś je do tańca lub zmuś je do zamienienia się butami na kilka godzin.
• Planowanie aktywności na świeżym powietrzu w kontakcie z naturą. Otoczenie daje dzieciom nieskończoną ilość przedmiotów i sytuacji, które wywołują w nich ciekawość. Możemy pracować nad takimi aspektami, jak obserwacja, a następnie zadawać pytania.

• Zaplanuj niezwykłe zajęcia z dziećmi. Zorganizuj przedstawienie kukiełkowe lub dzień dla tatusiów i mam. To pozwoli im dowiedzieć się czegoś więcej o pracy rodziców. Innym pomysłem jest wizyta na farmie, aby dowiedzieć się, jak żyją i co jedzą zwierzęta.
• Naucz dzieci pozytywnego aspektu ciszy. Pracuj z nimi na zajęciach tak, aby nauczyły się bycia spokojnymi i cichymi. Zachęć je do skupienia się i zwrócenia uwagi na to, co czują w środku, a także do słyszenia zewnętrznych i nietypowych dźwięków. Hałas jest czymś stałym w ich życiu, niech jednak też poznają zalety ciszy.
• Niech dzieci się nudzą i bawią same. Samotność pozwala im wyobrażać sobie i znajdować kreatywne sposoby na rozproszenie uwagi. Również nadmierna stymulacja nie jest dobra, ponieważ przyzwyczajają się do niej. To sprawia, że stają się uzależnione od dorosłych i cierpią na nadpobudliwość.

Wniosek końcowy

Edukacja oparta o poczucie zdumienia oznacza, że rodzice i nauczyciele uczą dzieci zaskakiwania i znajdowania w każdej sytuacji czegoś innego i niecodziennego. Naucz je kwestionować i zastanawiać się nad tym, co widzą i jak żyją, zamiast po prostu to akceptować. Jest to pierwszy krok do udanego uczenia się i rozwoju.