Teoria obciążenia poznawczego przyczyniająca się do poprawy pamięci

W tym artykule zaprezentujemy Ci bliżej czym jest teoria obciążenia poznawczego, jak ona powstała i jak możesz ją wykorzystać do poprawy procesów pamięciowych u ludzi - a zwłaszcza dzieci.

John Sweller, australijski psycholog specjalizujący się w edukacji, opracował pod koniec lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku nowe zagadnienie. Określił je jako teoria obciążenia poznawczego. Aby osiągnąć swój cel dr Sweller przez wiele lat drobiazgowo analizował wyniki pracy prowadzonych przez George’a Millera, które dotyczyły kwestii przetwarzania informacji przez nasz mózg.

Teoria obciążenia poznawczego ogólnie rzecz biorąc koncentruje się na uczeniu się. Jej fundamentalnym założeniem jest idea głosząca, że ludzki mózg może wykonywać tylko ograniczoną liczbę czynności w tym samym czasie. A to oznacza, że musimy jasno określić, o co go prosimy. Lub raczej czego od niego wymagamy.

Oznacza to, że na podstawie tego, co głosi teoria obciążenia poznawczego, istnieje ograniczenie ilości nowych informacji, które mózg może przetwarzać w tym samym czasie. Nie ma natomiast ograniczeń co do tego, ile już przechowywanych wcześniej informacji może przetworzyć jednocześnie.

W naszym dzisiejszym artykule zaprezentujemy Ci nieco bliżej to, czym jest teoria obciążenia poznawczego oraz jak ona powstała. Dowiesz się także, jak możesz ją wykorzystać do poprawy procesów pamięciowych u ludzi – a zwłaszcza dzieci. Zapraszamy do poświęcenia kilku minut na lekturę!

Teoria obciążenia poznawczego i argumentacja ją potwierdzająca

Ogólnie rzecz biorąc ludzki mózg działa w oparciu o pamięć krótko- i długoterminową. Pamięć długoterminowa utrzymuje strukturę informacji w zasadzie w nieskończoność. Limitem dla niej jest jedynie długość naszego życia.

Pamięć krótkotrwała odbiera natomiast nowe informacje, przetwarza je, aby łatwiej było je zrozumieć i zapisuje w pamięci długoterminowej. Ta pamięć krótkotrwała ma swoje granice. Może przechowywać do siedmiu elementów informacji jednocześnie.

Jeśli pamięć długoterminowa może tworzyć struktury dla niektórych znanych jej elementów, to wszelkie procesy związane z informacjami zachowanymi w tej strukturze mogą wymagać mniejszego wysiłku. W pewnym uproszczeniu mogą po prostu stać się automatyczne.

Kiedy dana osoba tworzy różne schematy mentalne, uzyskuje zdolność do szybszego i bardziej wydajnego kształtowania otrzymywanych informacji. Zrozumienie i dalsza analiza tych informacji może odbywać się na drodze w pełni automatycznej.

W tej chwili informacje pojawiają się w pamięci jak element pamięci roboczej. Nazywa się to „zdobywaniem doświadczenia”. W procesie uczenia się zrozumienie kolejnych elementów staje się łatwiejsze, jeśli uzyskane informacje można pogrupować w logiczny sposób, który tworzy następnie nowy schemat w pamięci.

Możesz zmniejszyć swoje obciążenie poznawcze, jeśli jesteś w stanie rozpowszechniać informacje na kilka sposobów. Na przykład wizualnych lub słuchowych. Oznacza to, że aby się czegoś nauczyć, napływające do mózgu informacje muszą dotyczyć przede wszystkim głównego celu, a nie pobocznych, o mniejszym znaczeniu.

Co zaproponował nam John Sweller?

Dlatego właśnie podstawą wiedzy jest tworzenie schematów przez całe życie. Wewnątrz tych schematów mogą natomiast znajdować się inne struktury.

Zgodnie z tą teorią możesz z łatwością zdefiniować różnice między ekspertem a amatorem. Amator nie będzie dysponował tymi samymi schematami poznawczymi, które ekspert nabył przez lata praktyki. Wraz z uczeniem się zmieniają się bowiem także schematy w pamięci długoterminowej. Dzieje się tak zawsze w ujęciu długofalowym.

Kiedy więc „coś” wiesz i pracujesz nieustannie w oparciu o tę wiedzę, to wszelkie cechy poznawcze, które z tym „czymś” kojarzysz, zaczynają się zmieniać. Celem tego procesu jest to, by Twoja pamięć robocza mogła lepiej opanować te właśnie aspekty poznawcze.

Teoria obciążenia poznawczego ta może mieć również bezpośrednie konsekwencje w sposobie, w jaki nauczyciele projektują swoje metody nauczania, wykłady, egzaminy i ogólnie cały program nauczania.