Przemoc wobec dzieci – jak ją rozpoznać?

Przejrzane i zatwierdzone przez: psycholog María Alejandra Castro Arbeláez.

Napisany przez Eva Maria Rodriguez Diego

Ostatnia aktualizacja: 21 grudnia, 2022

Każdy z nas powinien wiedzieć, jak objawia się przemoc wobec dzieci. Dziecko może czuć się zbyt zawstydzone, winne lub zastraszone, by samo opowiedziało o tym, co je spotyka.

Wiele osób ma kontakt z dzieckiem w ciągu dnia i tygodnia. Rodzice nie są w stanie zapanować nad tym, co dzieje się z maluchem w każdej sekundzie każdego dnia, jeśli nie są z nim przez cały czas. Tym samym przemoc wobec dzieci staje się realnym zagrożeniem.

Rodzice wierzą, że ich dziecko będzie bezpieczne pod opieką osób, które się nim zajmują.

Niestety nie zawsze tak jest, a dziecko może stać się ofiarą przemocy. Czy istnieje sposób, by zauważyć, że dziecko jest wykorzystywane? Jakie są charakterystyczne oznaki przemocy wobec dzieci?

Przemoc wobec dzieci – oznaki i objawy

Dziecko, które jest ofiarą przemocy, może odczuwać poczucie winy, wstydzić się lub być zdezorientowane. Może bać się mówić o sprawcy przemocy, zwłaszcza jeśli jest to jego rodzic, krewny lub przyjaciel rodziny.

Dziecko może nawet okazywać strach przed rodzicami, opiekunami lub przyjaciółmi rodziny.

Aby zauważyć przemoc wobec dzieci, należy zwracać uwagę na takie zachowania, jak:

• Brak zainteresowania przyjaciółmi lub dotychczasowymi zajęciami.
• Zmiany w zachowaniu, agresja lub wrogość. Występują wybuchy złości i nadaktywność.
• Zmiany w osiągnięciach w szkole.
• Widoczne objawy depresji, niepewności lub nowe lęki.
• Nagła utrata pewności siebie.
• Brak kontroli nad dzieckiem.
• Częsta nieobecność w szkole.
• Odmawianie jazdy autobusem do szkoły.
• Niechęć do opuszczania szkoły ze względu na brak chęci do powrotu do domu.
• Próby ucieczki z domu.
• Buntownicze zachowanie.
• Próby samobójcze.

Podane oznaki to sygnały ostrzegawcze. Dokładne objawy zależą od rodzaju przemocy, której doznaje dziecko.

Pamiętaj, że obecność niektórych objawów nie musi oznaczać, że dziecko jest na pewno ofiarą przemocy.

Oznaki przemocy fizycznej

W przypadku przemocy fizycznej możesz zauważyć wyraźnie znaki na ciele dziecka. Oto kilka objawów:

• Trudne do wytłumaczenia urazy, takie jak siniaki, zwichnięcia lub oparzenia.
• Urazy, których dziecko nie jest w stanie sensownie wytłumaczyć.
• Nieleczone problemy stomatologiczne i medyczne.

Oznaki wykorzystywania seksualnego

Możesz mieć problem z rozpoznaniem wykorzystywania seksualnego, bo sprawca przemocy zazwyczaj jest w stanie doskonale się ukryć. Wywołuje w dziecku poczucie winy, a czasem może je zastraszać.

Jednak są pewne oznaki, które wskazują na wykorzystywanie seksualne. Oto one:

• Niestosowne zachowania seksualne lub wiedza nieadekwatna do wieku.
• Choroby przenoszone drogą płciową.
• Krew na bieliźnie.
• Problemy z chodzeniem i siedzeniem.
• Ból w okolicy narządów płciowych.
• Inne przypadki wykorzystywania seksualnego dzieci w okolicy zamieszkania.

Oznaki przemocy emocjonalnej

Przemoc emocjonalna wywołuje duże szkody w psychice dziecka. Chociaż ten typ przemocy trudno jest udowodnić, niektóre zachowania mogą na nią wskazywać. Na przykład:

• Opóźniony rozwój emocjonalny bądź jego zaburzenia.
• Utrata pewności siebie lub brak wiary w siebie.
• Izolacja społeczna.
• Brak zainteresowania i entuzjazmu.
• Depresja.
• Częste bóle głowy lub brzucha, które nie mają przyczyny medycznej.
• Próby uniknięcia niektórych sytuacji, na przykład odmowa chodzenia do szkoły lub jeżdżenia szkolnym busem.
• Desperackie poszukiwanie czułości.
• Zmiany w wynikach w szkole lub nagła utrata zainteresowania szkołą.
• Utrata wcześniej nabytych umiejętności.

Oznaki zaniedbania lub braku dostatecznej opieki

Przemoc wobec dzieci może również przybierać formę zaniedbania. Dochodzi do niego, gdy dziecko nie otrzymuje wystarczającej ilości uwagi i opieki od rodziców lub opiekunów. Oznaki, które wskazują na zaniedbanie, to:

• Powolne rośnięcie i przybieranie wagi.
• Zła higiena osobista.
• Brak ubrań lub rzeczy, które zaspokajają potrzeby fizyczne dziecka.
• Zabieranie jedzenia lub pieniędzy bez pozwolenia.
• Jedzenie dużej ilości jedzenia na raz lub chowanie jedzenia na później.
• Częsta nieobecność w szkole.
• Brak odpowiedniej opieki medycznej i stomatologicznej.
• Niepoprawne zmiany emocjonalne.
• Obojętność.

Zachowanie rodziców

Czasem samo zachowanie rodziców może wskazywać na to, że znęcają się nad dzieckiem. Oto niepokojące objawy:

• Niewielkie zainteresowanie dzieckiem lub jego brak.
• Brak umiejętności rozpoznania fizycznego lub emocjonalnego cierpienia u własnego dziecka.
• Zaprzeczanie temu, że pojawiają się problemy w domu lub w szkole. Rodzice mogą za nie winić dziecko.
• Ciągłe ubliżanie i krytykowanie dziecka.
• Używanie nacechowanych negatywnie zwrotów i słów do opisania dziecka.
• Pragnienie pozyskania uwagi dziecka i zazdrość, gdy otrzymują ją inni członkowie rodziny.
• Stosowanie surowej dyscypliny fizycznej lub prośby o jej stosownie skierowane do opiekunów i nauczycieli.
• Nadmierne wymagania dotyczące osiągnięć fizycznych lub akademickich.
• Ograniczanie kontaktu dziecka z innymi osobami.
• Sprzeczne lub bezsensowne tłumaczenia sposobu, w jaki dziecko doznało urazu.