Trudne dzieci – jak sobie z nimi poradzić?

Jeśli chcesz pomóc dziecku panować nad emocjami, musisz najpierw przyjrzeć się swoim reakcjom i zachowaniom.

Przejrzane i zatwierdzone przez: psycholog María Alejandra Castro Arbeláez.

Napisany przez Marisol Rendón Manrique

Ostatnia aktualizacja: 21 grudnia, 2022

Trudne dzieci to dla rodziców ogromne wyzwanie. Można jednak nauczyć się tego, jak reagować odpowiednio na ich niepoprawne zachowanie i jak pomóc w ten sposób dzieciom rozwijać się optymalnie.

Kiedy rodzic zdaje sobie sprawę z tego, że jego dzieci to trudne dzieci, musi jednocześnie zrozumieć, że zachowanie potomstwa to częściowo odbicie jego własnego temperamentu.

Bardzo wiele dziecięcych zachowań to efekt tego, czego maluchy nauczyły się w domu lub co tam zaobserwowały.

W grę wchodzą też jednak inne czynniki wpływające na rozwój osobowości dziecka, które stawia wyzwanie opiekunom i podważa ich autorytet.

Najlepszym rozwiązaniem jest w takiej sytuacji unikanie impulsywnych reakcji w kontakcie z dzieckiem.

Jako dorośli, musimy nauczyć się kontrolowania swoich emocji i opanowywania reakcji, o których sami z góry wiemy, że są niepoprawne, a jednak – jeśli nie zapanujemy nad odruchami i uczuciami takimi jak niecierpliwość czy złość – uciekamy się właśnie do nich.

Podążaj więc za tymi wskazówkami by poprawić relację z dziećmi – zwłaszcza, kiedy są to tak zwane trudne dzieci.

Mam trudne dzieci… i co teraz?

Zastanów się, o co warto walczyć

Kiedy dziecko przyzwyczaja się do życia w społeczeństwie, odkrywa, że wiele czynności jest nieakceptowalnych. 

Jeśli będziesz wykłócała się o każdą taką kwestię, Twoje słowa szybko przestaną mieć dla dziecka jakiekolwiek znaczenie. Skup się na zachowaniach niebezpiecznych i obraźliwych. To one są najważniejsze w tym kontekście i to je powinnaś korygować.

Do mniej “poważnych” przewinień, stosuj inne strategie wychowawcze. Jakie? Na przykład time-out, czyli odseparowanie dziecka od pełnego bodźców otoczenia i odesłanie go w ciche miejsce by się uspokoiło i przemyślało swoje zachowanie.

Pamiętaj, że trudne dzieci szczególnie wymagają konsekwencji. Każde niepoprawne zachowanie musi spotkać się z jasno określoną reakcją z Twojej strony.

Weź głęboki oddech i zachowaj spokój

Jeśli niepoprawne zachowanie dziecka już się zdarzy, zapanuj najpierw nad własną reakcją. Mów do dziecka spokojnym, ale poważnym tonem. Unikaj zniechęcających, krzywdzących zwrotów.

Używaj na co dzień sugestii i pozytywnych wyrażeń. Spokojny dom, stabilna codzienność i kochająca rodzina dadzą dziecku więcej niż kazania i agresja.

Pamiętaj też o tym, żeby wyraźnie zaznaczyć, że ganisz zachowanie dziecka, a nie jego osobę. Trudne dzieci muszą zrozumieć, że to co robisz, robisz z miłości. Że Twoja miłość jest wieczna i bezwarunkowa i że chcesz im pomóc.

Pamiętaj o sile empatii

Jak najlepiej pokazać dziecku, że nie powinno być agresywne? Pokaż mu tę sytuację z innej perspektywy.

Naucz dziecko myśleć o negatywnych konsekwencjach i przykrości, jaką jego nieodpowiednie zachowanie może sprawić innym.

Jeśli zaczniesz tę naukę od wczesnych etapów rozwoju, dzieci przyzwyczają się do zwracania uwagi na potrzeby i uczucia innych.

Daj dzieciom wybór

Istnieje wiele metod na skorygowanie zachowania dzieci innych niż kłótnie i krzyki. Zamiast kazać dziecku posprzątać pokój spraw, że będzie ono myślało, że ma wybór i może zdecydować się na jedną z wielu opcji.

Podziel sprzątanie pokoju na mniejsze zadania (układanie ubrań, sprzątanie klocków, wyrzucanie pustych opakowań…) i pozwól dziecku wybrać, co chce zrobić najpierw.

Każdy człowiek czuje się ważny kiedy wie, że ma możliwość wyboru. Kiedy coś wybieramy, czujemy się też za to odpowiedzialni.

Daj więc dziecku możliwość wyboru spośród kilku opcji, które są dla niego do przyjęcia i które dadzą pożądany przez Ciebie rezultat.

Jak radzić sobie z emocjami? Kilka rozwiązań:

Pewne sytuacje powodują wzburzenie. To normalne. Prawdziwą lekcją jest w tych przypadkach to, że dzieci muszą nauczyć się iż istnieją różne zdrowe sposoby wyrażania tych intensywnych, trudnych emocji i należy wybierać właśnie je, rezygnując z tych szkodliwych.

Ćwiczcie więc techniki oddychania. Zaproś dziecko na spacer. A przede wszystkim naucz je tego, że nie należy w chwilach złości ranić uczuć innych ludzi.

Po tym jak maluch wyrazi emocje i zapanuje nad nimi, pomóż mu znaleźć rozwiązania.

Co można zrobić z sytuacją, która sprawiła że jesteśmy zdenerwowani? Dzieci w każdym wieku powinny wiedzieć jak radzić sobie ze swoimi małymi i dużymi problemami.

Przyznaj się do błędów

Uczenie się na błędach a przede wszystkim przyznawanie się do nich to ważna część Twojej roli jako rodzica.

Musisz dawać dziecku przykład. Niekiedy popełniamy błędy i mówimy rzeczy, których tak naprawdę nie myślimy. Dajemy się ponieść chwili i złości.

Kiedy tak się dzieje, nie wahaj się przyznać wprost, że popełniłaś błąd. Dorośli również od czasu do czasu się potykają.

Akceptacja to kolejna rzecz, której trudne dzieci bardzo potrzebują.

Choć głównym celem jest tu skorygowanie ich zachowania aby maluchy uniknęły trudności i przykrości w przyszłości, powinniśmy jednocześnie cały czas pracować nad poznawaniem ich charakterów.