Mowa matczyna: co powinnaś o niej wiedzieć?

3 minuty

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Ana Couñago.

Ostatnia aktualizacja: 21 grudnia, 2022

Rodzice często zmieniają swój sposób mówienia, gdy rozmawiają z niemowlakami. Ten fenomen jest określany jako mowa matczyna. Przeczytaj dzisiejszy artykuł, aby dowiedzieć się więcej na ten temat.

Prawdopodobnie wielokrotnie zwróciłaś uwagę na sposób, w jaki dorośli rozmawiają z niemowlętami i małymi dziećmi. Zmieniają choćby intonację i ekspresyjność. Taki sposób mówienia to mowa matczyna.

Należy pamiętać, że język mówiony to umiejętność, którą dzieci rozwijają stopniowo przez kilka lat. Tym samym sposób, w jaki rodzice komunikują się z dziećmi stanowi istotny czynnik w poznawaniu i nauce mowy. W poniższym tekście przyjrzymy się bliżej mowie matczynej.

“Nauka jest jak wieża. Musisz ją budować krok po kroku.”
–Lew Wygotski–

Mowa matczyna i jej cechy charakterystyczne

Termin mowa matczyna odnosi się do sposobu, w jaki osoby dorosłe – a nawet dzieci powyżej szóstego roku życia – dopasowują własny język podczas rozmowy z młodszymi dziećmi. Ten rodzaj wyrażania siebie charakteryzuje odpowiednia modulacja trzech podstawowych aspektów języka mówionego:

Czasu trwania,
Intensywności,
Częstotliwości.

Według terapeuty mowy Marca Monforta najważniejsze cechy mowy matczynej to:

Wolne tempo mówienia.
Wyższy głos.
Wyraźna wymowa.
Ekspresyjna intonacja.
Krótkie i proste zdania.
Redundancje, częste powtarzanie wypowiedzi w części lub w całości.
Ograniczona liczba słów, wybieranie zazwyczaj najprostszej składni i używanie zdrobnień.
Ciągłe odnoszenie się do kontekstu.
Język niewerbalny z wykorzystaniem gestów i naśladowaniem, który towarzyszy językowi mówionemu.

“Dorośli muszą dopasować się do dzieci a nie na odwrót. Spraw, aby rozmowa z maluchami była prosta i nieskomplikowana. Upewnij się, że Ciebie rozumieją.”

Mowa matczyna: jaki jest jej cel?

Mowa matczyna jest wykorzystywana w celu dostosowania języka do określonych wymagań i tempa rozwoju maluszków. Dzięki niej otrzymują bogate, odpowiednie i zróżnicowane modele językowe.

Takie dopasowanie ma wytworzyć skuteczne i komunikacyjne zrozumienie po stronie dziecka. Tym samym dostarcza podstawowej pomocy w imitowaniu i nauce języka mówionego.

Jak już wspomnieliśmy wcześniej, do dzieci mówi się zazwyczaj w sposób prosty i powolny, zwracając szczególną uwagę na wymowę i używane słownictwo. Takie zachowanie sprawia, że dziecko może poświęcać większą uwagę mowie i cieszyć się ułatwionym rozpoczynaniem oraz kontynuowanie długich i interesujących rozmów.

Dalsze sugestie dotyczące rozmów z dziećmi

Rodzice powinni zwracać szczególną uwagę na sposób, w jaki porozumiewają się ze swoimi dziećmi. Mówienie do nich jest bardzo korzystne i wzbogacające, zwłaszcza we wczesnych etapach rozwoju.

Oprócz mowy matczynej istnieje wiele innych strategii, które warto stosować, aby rozmawiać z dziećmi z maksymalną skutecznością.

Oto kilka cennych wskazówek, które pomogą Ci stymulować akwizycję języka u niemowląt i młodych dzieci:

Schylaj się do wysokości, na której znajduje się dziecko i nawiązuj kontakt wzrokowy.
Dołącz do rozmowy elementy zabawy, które angażują umiejętności mówienia i słuchania dziecka.
Ucz malucha piosenek dla dzieci i je śpiewaj.
Zaangażuj dziecko w codzienne aktywności, takie jak wyjście do sklepu.
Słuchaj aktywnie, powtarzaj i formułuj na nowo to, co próbowało powiedzieć dziecko.
Używaj wzmocnień pozytywnych.

Mowa matczyna: podsumowanie

Język mówiony to naturalna umiejętność, którą można opanować dzięki serii interakcji komunikacyjnych ze środowiskiem od samego momentu narodzin. Dzieci uczą się mówić przede wszystkim słuchając członków swojej rodziny, a zwłaszcza rodziców.

Właśnie dlatego używanie mowy matczynej i innych form pozytywnych wzorców komunikacyjnych odgrywa tak znaczącą rolę.

“Poziom zrozumienia i ekspresji werbalnej dziecka to czynnik determinujący jego lub jej rozwój osobisty, integrację społeczną oraz, oczywiście, wyniki w nauce.”
–Marc Monfort–