Rozwój motoryczny dziecka od narodzin do piątego roku życia
Od odruchów pierwotnych po pisanie zdań – rozwój motoryczny dziecka od narodzin do piątego roku życia to etap ewolucji i stałego uczenia się, zarówno dla malca, jak i rodziców.
W trakcie tego etapu zachodzą zmiany w umiejętnościach ruchowych, które prowadzą do skoordynowania działania kości, mięśni, ścięgien i nerwów. Rozwój motoryczny umożliwia opanowanie chodzenia na dwóch nogach – umiejętności, która jest charakterystyczna dla istot ludzkich.
Rozwój tych umiejętności zaczyna się tuż po narodzinach. Angażują się w niego takie kluczowe organy, jak:
- Mózg
- Rdzeń kręgowy
- Nerwy peryferyjne
- Mięśnie
- Stawy
System nerwowy, który jest odpowiedzialny za rozwój motoryczny, dojrzewa w z góry określonym porządku. Jest on jasny i przewidywalny, co pozwala rodzicom obserwować dziecko, aby wykryć ewentualne nieprawidłowości.
Rozwój motoryczny: pierwsze oznaki
Pierwsze oznaki rozwoju motorycznego widoczne są w obszarze głowy. Noworodek może obracać ją z boku na bok, gdy leży na plecach. Gdy leży na brzuchu, może ją trochę unosić. Z czasem dziecko zacznie poruszać rękoma, co jest kluczową umiejętnością dla dzieci w wieku od narodzin do piątego roku życia.
Dziecko przechodzi przez kilka etapów. Przeciętnie maluch w momencie narodzin ma 50 cm wzrostu i waży 3,5 kilogramów.
Ma dużą głowę i oczy, mały nos, tłuściutkie policzki i podwójny podbródek. Od tego momentu zaczyna się rozwój fizyczny, umysłowy, psychologiczny i społeczny.
W rozwoju motorycznym dziecka biorą udział kluczowe organy, na przykład mózg, rdzeń kręgowy, nerwy peryferyjne, mięśnie i stawy.
Po ukończeniu drugiego miesiąca życia pojawia się koordynacja ręka-oko. Dziecko widzi obiekt i stara się go złapać.
Uśmiechanie się i pokazywanie języka
Od trzeciego miesiąca życia do pierwszych urodzin można wyróżnić trzy znaczące etapy rozwoju motorycznego dziecka.
- W wieku trzech miesięcy dziecko zaczyna się uśmiechać i wystawiać język. Jest w stanie siedzieć, jeśli ma się o co oprzeć. Rozpoczyna się także gaworzenie. Trzyma otwarte dłonie i trzyma przedmioty używając palców i wnętrza dłoni.
- Po ukończeniu szóstego miesiąca życia maluch zaczyna raczkować i samodzielnie siadać. Po kilka miesiącach będzie w stanie stać i robić kroki. Bierze przedmioty w obie dłonie i wypuszcza je, choć może to robić jeszcze niezdarnie. Jest również w stanie kierować ręce w przeciwną stronę ciała.
- W okolicy pierwszego roku życia zwiększa się samodzielność i ciekawość. Dziecko wkłada wszystko do ust, dlatego też ten etap może być niebezpieczny.
Chodzenie z pomocą innych
Po ukończeniu pierwszego roku życia maluch odkryje schody, po których może się wspinać przy pomocy innych. Będzie budował wieże z klocków i łapał oraz odpychał piłkę stopami i rękoma. Będzie także w stanie podnosić przedmioty używając kciuka i palca wskazującego.
Zaczyna sam jeść i siedzi na małym krzesełku. Zwiększa się jego samodzielność, podobnie jak napady złości i zazdrość.
W wieku dwóch lat samodzielnie wchodzi na schody i z nich schodzi, skacze na obu nogach, kopie piłkę i jeździ na trójkołowym rowerku. Jego rozwój społeczny i mentalny przyspiesza, a maluch zaczyna częściej wchodzić w interakcje z innymi dziećmi.
Jest w stanie rysować linie i przewracać kartki książek. Je łyżeczką i tworzy frazy, chociaż czasem bywają one jeszcze niezrozumiałe.
Bieganie
Szybkie bieganie, kopiowanie koła i stanie na jednej nodze – to umiejętności, które rozwijają się podczas trzeciego roku życia. Maluch może ciąć nożyczkami, układać trzyczęściowe puzzle, zjeżdżać zjeżdżalnią i chodzić na paluszkach.
Gdy skończy cztery lata, będzie w stanie dłużej stać na jednej nodze. Będzie skakał, wspinał się i tańczył. Może nachylić się i dotknąć podłogi dłońmi oraz otworzyć zamek kluczem. Umie wyrażać swoje myśli, dopracowuje rysunki i gra w gry zespołowe.
Pięć lat: pisanie słów
Po ukończeniu piątego roku życia dziecko będzie schodziło ze schodów stawiając na każdym stopniu tylko jedną stopę. Jest w stanie kopiować trójkąty, liczby i proste słowa używając zarówno wielkich, jak i małych liter. Umie też zawiązywać supełki i ciąć wzdłuż linii. Pisze także zdania.
W tym wieku może zmieniać kierunek podczas biegu i chodzić po wąskiej desce zachowując równowagę. Uczy się też skakania do tyłu.
Pojawia się dominująca lateralizacja
Na tym etapie zaczniesz zauważać, która dłoń, oko i stopa dziecka są dominujące. Fachowo nazywa się to lateralizacją dominującą. Jeśli dziecko jest w stanie użyć obu stron ciała na tym samym poziomie, oznacza to, że jest oburęczne.
Rozwój motoryczny dziecka w wieku od narodzin do piątego roku życia można podzielić na wiele ciekawych etapów. W tym okresie rozwija się precyzja, wytrzymałość, prędkość, koordynacja i siła, tak potrzebne w dalszym życiu malucha.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Madrona, P. G. (2004). Desarrollo psicomotor en educación infantil (0-6 años). Wanceulen SL.
- Cratty, B. J. (1979). Perceptual and motor development in infants and children. https://eric.ed.gov/?id=ED164540
- Wade, M. G., & Whiting, H. T. A. (Eds.). (1986). Motor development in children: Aspects of coordination and control. M. Nijhoff.