Rozwój mowy dziecka na etapie do 6 roku życia

Rozwój dziecka w pierwszych latach jego życia przybiera niesamowicie szybkie tempo, szybsze niż na jakimkolwiek innym etapie. Dzieci błyskawicznie rozwijają podstawowe umiejętności, zarówno psychologiczne, jak i społeczne. Rozwój mowy dziecka od narodzin do 6 roku życia często zadziwia prędkością następujących po sobie zmian.

W tym okresie dzieci posiadają niesamowitą chłonność umysłu. Dlatego też wczesna stymulacja wspomaga rozwój mowy dziecka. Powodzenie osiągania kolejnych stopni rozwoju spoczywa głównie na rodzinie.

Osoby w najbliższym otoczeniu mają ogromny wpływ na rozwój mowy dziecka. Dzieje się tak, ponieważ znaczącą rolę w całym procesie odgrywa imitacja. Oznacza to, że dziecko będzie wzorowało się na dostępnych mu wzorcach.

Rozwój mowy dziecka – stadia rozwoju w wieku do 6 lat

0–12 miesięcy

• To okres “pre-lingwistyczny”. Dziecko nie używa słów. To czas przygotowań do używania języka w takiej formie, w jakiej go znamy.
• Dziecko komunikuje się z ludźmi. Płacze, jeśli jest mu zimno lub jest głodne albo trzeba mu zmienić pieluszkę. Uśmiecha się do innych i krzyczy domagając się uwagi.
• Istnieją różne rodzaje płaczu i krzyku. Mama jest w stanie rozpoznać znaczenie każdego z nich i rozumie, czy dziecko jest głodne czy jest mu zimno, bo każdy dźwięk ma wyjątkowe brzmienie.
• Pod koniec tego okresu dziecko zaczyna testować struny głosowe. Gaworzy, uczy się wymawiać samogłoski i niektóre spółgłoski. Dźwięki “ma” i “ta” nie mają wiele wspólnego ze słowami “mama” i “tata”. Są raczej jednym z wariantów zabawy różnymi zbitkami głosek.
• Postęp przychodzi stopniowo. Pod koniec tego okresu dziecko rozumie, że istnieje związek między jego imieniem, a nim samym. Używaj prostych słów. Maluszek doskonale rozumie terminy, które oznaczają ważne działania. “Daj” i “weź” to słowa, których znaczenie dziecko zazwyczaj pojmuje w pierwszej kolejności.

12–24 miesięcy

• W tym okresie dziecko rozumie polecenia i je wykonuje. Jest w stanie używać prostych słów. Zazwyczaj są to rzeczowniki, które odnoszą się do obiektów.
• Daje znać, czego chce, używając prostych słów: “nie”, “to”, “więcej”. Może połączyć dwa słowa, rzeczowniki i czasowniki, na przykład “mama mleko”. Łączy słowa z gestami, by wyrazić, czego chce.
• Z czasem będzie w stanie powtarzać proste piosenki.
• Niektóre dzieci pod koniec tej fazy opanowują słownictwo i struktury językowe na wysokim poziomie. Rozwój mowy w dużym stopniu zależy od stymulacji, którą zapewniają im osoby w ich otoczeniu.

2–6 lat

• Jeśli dziecko rozwija się prawidłowo, w momencie ukończenia 2 roku życia osiągnie maksymalny stopień rozwoju umiejętności językowych. Będzie wyrażało się naturalnie i płynnie oraz będzie przekazywało dokładnie to, czego chce.
• Może nadal mieć problemy z wymową niektórych grup spółgłosek, ale z czasem się ich pozbędzie. Jeśli problemy są widoczne przez dłuższy czas, warto zasięgnąć pomocy specjalisty, który podpowie jak można je rozwiązać.
• Czterolatek posiada kompletny zakres podstawowego zasobu językowego. Jest w stanie łączyć słowa w proste zdania, które będą stawały się coraz bardziej złożone i poprawne gramatycznie.
• Poprawia się również poziom zrozumienia.

• Jeśli na tym etapie dziecko miało kontakt z książkami, zacznie przejawiać zainteresowanie słowem pisanym. Zrozumie, że litery składają się na przesłanie. Nadszedł czas, by nauczyć je litery, od której zaczyna się jego imię oraz słów, które są dla niego ważne, np. “mama” i “tata”. Potraktuj to zadanie jak zabawę, a dziecko będzie miało frajdę z nauki czytania.
• Kiedy dziecko trzyma książkę w dłoniach, często będzie pytało “Co tu jest napisane?”. To pytanie pokazuje, że dziecko rozpoznaje historie, które są napisane przy pomocy słów.

Jak stymulować rozwój mowy dzieci od narodzin do 6 roku życia

Pomaganie dziecku w rozumieniu i używaniu języka możesz osiągnąć dzięki kilku prostym codziennym zadaniom.

Oto nasze podpowiedzi:

• Zachęcaj malucha do używania mowy w celu wyrażenia tego, co czuje i czego chce.
• Gdy o coś prosi, odpowiadaj na słowa, a nie na gesty.
• Naucz je piosenek, rymów i wierszyków.
• Czytaj mu długie historie.
• Rozmawiaj z dzieckiem bez używania dziecinnego języka i nadmiernych zdrobnień.

Bardzo istotne jest, byś nie umniejszała umiejętności lingwistycznych dziecka. Pamiętaj, że maluch rozumie o wiele więcej, niż potrafi powiedzieć.