Obowiązki domowe odpowiednie dla dzieci w każdym wieku

Napisane i zweryfikowane przez psycholog María Alejandra Castro Arbeláez.

Ostatnia aktualizacja: 12 stycznia, 2019

Obowiązki domowe są idealnym narzędziem do nauczenia dziecka odpowiedzialności i samodzielności.

Dom jest pierwszą przestrzenią społeczną, w której przebywa dziecko. To stąd czerpie wzorce do późniejszego zachowania w innych kręgach towarzyskich. Dlatego jest to miejsce, w którym powinno ono nauczyć się jak najwięcej norm i wartości społecznych. Jeśli zaszczepi się je w dziecku już w najmłodszych latach będzie ono umiało w przyszłości poruszać się w dorosłym świecie.

Obowiązki domowe, takie jak sprzątanie, zmywanie, przygotowywanie posiłków są zatem najlepszym sposobem do nauczenia dziecka odpowiedzialności za wykonywane zadania.

Powierzaj dziecku obowiązki domowe

Już od najmłodszych lat należy powierzać dziecku obowiązki domowe, oczywiście właściwe dla ich wieku. Dziecko musi wiedzieć, że jest to zadanie, które musi wykonać, bez żadnego wyjątku.

Oczywiście ważne jest, żeby zmotywować dziecko. Należy wytłumaczyć mu dlaczego jego pomoc w domu jest konieczna, trzeba podkreślić jak to zadanie jest ważne dla ich wspólnego domu. Dzięki temu z radością się go podejmie.

Będzie to też miało bardzo pozytywne skutki dla dziecka. Poczuje się ważnym i potrzebnym członkiem rodziny. Podniesie to jego poczucie własnej wratości.

Jednocześnie, dzięki temu nauczy się szanować pracę. Zobaczy, że sprzątanie w domu, mycie naczyń, przygotowywanie posiłków nie robi się samo za pomocą magicznej różdżki, tylko trzeba na to poświęcić swój czas i wysiłek.

Przy okazji dziecko nauczy się też wartości związanej z pracą zespołową. Razem z innymi domownikami łatwiej i szybciej posprząta dom. Wszyscy przecież w tym domu mieszkają, więc to, żeby był on czysty i przyjemny jest zadaniem każdego z nich.

O czym należy pamiętać, powierzając dziecku obowiązki domowe

• Obowiązki domowe muszą być odpowiednie do wieku i umiejętności dzieci. Jest to bardzo ważne. Nie można wymagać od nich nic ponad siłę. Mogą być odpowiedzialne tylko za to, co są w stanie zrobić. Chodzi o to, żeby dzieci poczuły, że wykonując powierzone im zadanie, odniosły sukces. To im da zachętę do dalszej wspólnej pracy z domownikami. Jeśli poleci się dziecku wykonać zadanie, którego z pewnością nie będzie potrafiło wykonać popadnie we frustrację, złość, straci pewność siebie i nie będzie chciało już nigdy więcej spróbować wykonać je powtórnie.
• Należy okazywać dużo cierpliwości. Jeśli okazuje się, że dziecko robi coś źle, bo np. nie słuchało polecenia lub po prostu nie wie jak coś wykonać nigdy nie krytykuj go ani nie strofuj. Twoim zadaniem jest zachęcić dziecko do wykonania obowiązku. Musisz mu pokazać jak to zrobić i wspierać, jeśli będzie potrzebowało pomocy. Powiedz mu: “Popatrz, a może tak to zrobisz w ten sposób, będzie łatwiej”. Przy takim wsparciu szybciej się nauczy jak coś robić.

Jakie obowiązki domowe w jakim wieku?

Wybranie obowiązków domowych właściwych dla wieku dziecka jest kluczową sprawą. Każde zadanie jest różne i wymaga różnych umiejętności. Im dziecko będzie starsze tym będzie można je angażować w coraz więcej obowiązków, ale jest to proces długotrwały i należy wykonywać go krok po kroku.

Co mogą robić dwu-, trzylatki…

• Mogą odkładać swoje zabawki czy książeczki na właściwe miejsce. Dobrym pomysłem jest urozmaicenie wykonywanie tego obowiązku poprzez śpiewnie piosenek o sprzątaniu. Obecnie w internecie jest dostępnych wiele źródeł skąd można czerpać inspirację do takich piosenek. Z pewnością znajdziesz odpowiednią dla swojego dziecka.
• Mogą jeść samodzielnie. Dobierz sztućce, które będą bezpieczne dla dziecka. Najlepiej zacząć od plastikowej łyżeczki, z czasem można wprowadzić widelec. Musisz się przygotować, że na początku jedzenie będzie lądowało wszędzie wokół dziecka, na stole na podłodze, na ubraniu, ale musisz się wykazać cierpliwością, żeby miało wystarczająco dużo czasu do opanowania tego zadania.
• Mogą odkładać swoje ubranka do szafy, czy podnosić je z podłogi i zanosić do kosza na ubrania.
• Mogą podlewać roślinki. Jest to zadanie, które dziecko w takim wieku z łatwością wykona i z pewnością będzie mu się to podobało.
• Mogą wyrzucać papierki czy opakowania do domowego kosza na śmieci.

Co mogą robić cztero-, pięciolatki…

• Dbać samodzielnie o swoją higienę. W wannie mogą same myć się gąbką (pod okiem rodzica), wybierać ubranka i ubierać się.
• Chodzić same do toalety. Z pewnością pieluszki w tym wieku należą do przeszłości, więc trzeba wyrobić w dziecku umiejętność samodzielnego korzystania z toalety.
• Mogą nakrywać stół. To dobra okazja do nauczenia, gdzie należy postawić talerz, gdzie szklankę, a gdzie sztućce.
• Mogą karmić zwierzęta domowe.
• Mogą pomagać w myciu czy suszeniu naczyń.

Co mogą robić sześcio-, dziewięciolatki…

• W tym wieku mogą już samodzielnie brać kąpiel lub prysznic. Nie potrzebują opieki rodziców w tej czynności.
• Mogą słać swoje łóżko, utrzymywać porządek na biurku i pakować swój plecak do szkoły.
• Dzieci mogą też odkurzać podłogi i wycierać kurze z mebli.
• Mogą przygotowywać sobie proste jedzenie, np. kanapki.

Co mogą robić dziesięcio-, dwunastolatki…

• W tym wieku dzieci mogą już sprzątać cały swój pokój i inne miejsca w domu.
• Wyprowadzać zwierzęta domowe na spacer.
• Rozwieszać uprane ubrania na suszarce.
• Odpowiadać na telefon.

Dzieci powyżej dwunastego roku życia mogą…

• Prasować ubrania.
• Przyszywać guziki.
• Pomagać w ogródku.
• Dzieci mogą pomagać opiekować się rodzeństwem.
• Robić proste zakupy.

Bardzo ważne jest, aby nie kazać wykonywać obowiązków domowych za karę. “Jeśli nie zrobisz tego, co mówię, będziesz musiał zamiatać podłogę codziennie przez tydzień” – tego należy unikać.

Powinno się pokazać dziecku, że obowiązki domowe są ważne i potrzebne. Trzeba zaszczepić w dziecku chęć współpracy, co opłaci się zarówno w domu, jak i w ich przyszłym samodzielnym życiu.