Skala Apgar - co to jest i czemu jest taka ważna?

Przejrzane i zatwierdzone przez: psycholog Elena Sanz Martín.

Napisany przez Macarena Esperanza Marina

Ostatnia aktualizacja: 21 grudnia, 2022

W trakcie porodu jedyne czego matka pragnie to wziąć już swoje maleństwo na ręce. Po 9 miesiącach noszenia dziecka pod sercem jej pierwsze pytanie brzmi czy dziecko jest zdrowe. Ocenieniu jego stanu zdrowia służy właśnie tzw. skala Apgar. W celu wyeliminowania jakichkolwiek wątpliwości co do zdrowia od razu po urodzeniu każdy noworodek jest badany pod kątem skali Apgar.To badanie polega na przeprowadzeniu pięciu testów, których wynik ma pokazać czy noworodek urodził się w pełni zdrowy i zdolny do życia poza łonem matki.

Jest to całkowicie rutynowe badanie i dla noworodka zupełnie nieinwazyjne. Wykonuje się jej w taki sam sposób na każdym noworodku.

Czym jest skala Apgar?

Dziesięć pierwszych minut życia dziecka jest kluczowych dla jego zdrowia. Dlatego lekarze wykonują badanie według skali Apgar od razu po urodzeniu.

Następnie badanie powtarza się po pięciu minutach. Niekiedy znowu po kolejnych dziesięciu minutach. W trakcie badania ocenia się 5 podstawowych funkcji życiowych i za każde przyznaje się od 0 do 2 punktów. Na koniec punkty są sumowane i to daje ogólny wynik według skali Apgar.

Skala Apgar pokazuje jak wygląda pięć podstawowych funkcji życiowych u noworodka. A są to:

1. napięcie mięśni
2. czynność serca
3. reakcja na bodźce
4. barwa skóry
5. oddychanie

Pierwsze badanie ma służyć ocenieniu jak noworodek poradził sobie z trudami porodowymi. Drugie badanie pokazuje jak przystosował się do otoczenia poza łonem matki. Ostatnie badanie uważa się za najbardziej znaczące.

Badanie według skali Apgar jest podstawowym badaniem neonatologicznym.

Ma ono na celu szybkie i bezinwazyjne dla noworodka sprawdzenie czy potrzebuje ono podłączenia do respiratora, czy ma problemy z czynnością serca i czy wystąpiły u niego jakiekolwiek neurologiczne komplikacje.

Jeśli badanie daje wynik pomiędzy 7 a 10 w skali Apgar oznacza to, że noworodek prawidłowo przeszedł fazę adaptacji do życia poza łonem matki. Wynik pomiędzy 5 a 7 oznacza niedotlenienie noworodka. W takiej sytuacji konieczne jest podanie mu tlenu.

Bardzo niewiele noworodków otrzymuje wynik poniżej 5. Najczęściej zdarza się to w przypadku wcześniaków lub gdy poród odbył się poprzez cesarskie cięcie. Może to się stać także jeśli wystąpiły komplikacje w trakcie porodu. W sytuacji tak niskiego wyniku w skali Apgar istnieje także ryzyko, że dziecko urodziło się z chorym układem oddechowym lub z problemami kardiologicznymi.

Jakie kryteria ocenia skala Apgar?

• Czynność serca – według lekarzy pediatrów jest to najważniejsze kryterium oceny zdrowia noworodka. 0 punktów w skali Apgar oznacza brak wyczuwalnego pulsu, 1 punkt oznacza, że serce bije poniżej 100 razy na minutę, 2 punkty oznaczają, że serce bije ponad 100 razy na minutę
• Oddychanie – ma na celu ocenienie czy płuca noworodka działają prawidłowo. Bada się to poprzez dokładne skontrolowanie ruchów klatki piersiowej przy wykonywaniu wdechów i oddechów przez noworodka. 0 punktów w skali Apgar oznacza brak oddechu, 1 punkt – że oddech noworodka jest wolny i nieregularny, 2 punkty – prawidłowy, regularny oddech. Jeśli noworodek płacze po urodzeniu jest to również oznaką prawidłowego oddechu i wówczas od razu przydzielane są 2 punkty.
• Napięcie mięśni – to siła z jaką noworodek wykonuje ruchy kończynami. Polega na sprawdzeniu czy wszystkie jego kończyny zginają się w stawach. 2 punkty w skali Apgar oznaczają, że napięcie mięśni jest dobre, wszystkie kończyny prawidłowo się zginają i są aktywne. 0 punktów oznacza, że kończyny są bezwładne.
• Reakcja na bodźce – to mimowolna reakcja noworodka na pewne nieprzyjemne bodźce. Oceniane są wówczas oznaki złości takie jak płacz, grymasy, kaszel, kichanie, kopanie. 0 punktów oznacza brak reakcji na bodźce, 1 punkt – wystąpienie delikatnej reakcji, 2 punkty – właściwa reakcja, czyli płacz, kaszel, kichanie.
• Barwa skóry – związana jest z właściwą ilością tlenu we krwi noworodka. Badanie to różni się w zależności od jego koloru skóry. W przypadku dzieci o czarnym kolorze skóry lekarze oceniają kolor błon śluzowych w buzi, kolor rogówki, kolor ust, wnętrza dłoni i spodów stóp. W przypadku dzieci o białym kolorze skóry lekarze patrzą na kolor skóry na ciele i porównują go z kolorem dłoni i stóp.

Lekarze oceniają każde z powyższych kryteriów. Za każde kryterium przyznają od 0 do 2 punktów. Suma punktów daje ogólną ocenę, która jest pierwszym miernikiem zdrowia dziecka.

Wynik pokazuje również, na jakie aspekty zdrowia u dziecka należy zwrócić szczególną uwagę, aby mogło się prawidłowo rozwijać.