Samoocena dziecka - jak na nią wpływa najbliższa rodzina?

Napisane i zweryfikowane przez psycholog María Alejandra Castro Arbeláez.

Ostatnia aktualizacja: 21 stycznia, 2019

Samoocena dziecka jest w dużym stopniu kształtowana przez jego interakcję z rodzicami i innymi członkami rodziny. Jeśli od wczesnego dzieciństwa nie rozwinie się w nim zdrowej samooceny, może stać się niepewne, niezdecydowane i niezdolne do osiągnięcia swoich celów w przyszłości.

Jako pojęcie, samoocena dziecka odnosi się do jego oceny samego siebie. Rodzina jest pierwszym środowiskiem, w jakim się znajdujemy. Dlatego odgrywa ważną rolę w rozwoju zdolności i percepcji dziecka. W tym artykule przeanalizujemy, w jaki sposób rodzina wpływa na poczucie własnej wartości dziecka, które odnosi się do obrazu, który mamy na własny temat.

Samoocena dziecka – jakie czynniki mają na nią wpływ?

Poczucie własnej wartości zależy od kilku aspektów, między innymi od autokrytyki i od opinii otrzymywanych od innych. W tym drugim przypadku rodzina ma ogromne znaczenie. W tym miejscu dziecko otrzymuje pierwszą informację zwrotną na temat swoich cech i działań (przynajmniej do rozpoczęcia szkoły).

Opinie, które otrzyma, będą miały znaczny wpływ na jego obraz samego siebie. Dlatego samoocena dziecka może zostać polepszona lub zniszczona przez rodzinę. Nawet niewielkie gesty lub komentarze, które pozostają niezauważone, mogą mieć wpływ na poczucie jego własnej wartości.

Istnieją pewne aspekty, które możemy uznać za filary poczucia własnej wartości: wygląd zewnętrzny, zachowanie oraz osiągnięcia akademickie i sportowe. Rodzice powinni być bardzo ostrożni przy omawianiu tych kwestii ze swoimi dziećmi.

Oto kilka dobrych wskazówek:

• unikaj porównań z innymi dziećmi
• wyjaśnij, że wygląd nie jest najważniejszą rzeczą, którą dana osoba ma do zaoferowania
• naucz je dobrych zachowań.

Pozytywne praktyki promujące poczucie własnej wartości dziecka

Oto kilka porad, które każda rodzina powinna mieć na uwadze, aby pomóc w promowaniu zdrowego rozwoju poczucia własnej wartości u naszych maluszków:

Wzbudź w nim zaufanie i sympatię do samego siebie

Dziecko, które czuje się kochane i cenione, odzwierciedli to w poczuciu własnej wartości. Ważne jest, abyś wyraziła swoją wiarę w to, co może osiągnąć.

Jeśli uniemożliwiasz mu podjęcie się jakiegoś działania, ponieważ “nie będzie w stanie tego zrobić”, ograniczysz jego zaufanie do swoich możliwości.

Powinnaś także przekazać wartość wysiłku. Innymi słowy, ucz go, że z wysiłkiem i poświęceniem można osiągnąć wszystkie wymarzone cele.

Należy to zrobić w krótkim czasie, aby utrzymać entuzjazm. W dłuższej perspektywie to nauczy go znaczenia wytrwałości.

Pozwól mu próbować i w razie niepowodzenia się zawieść

Dzieci, które same nie zrobią nic, będą miały problemy z samooceną. Jak wspomnieliśmy wcześniej, jeśli nie pozwolimy im się wypróbować, nawet jeśli są w błędzie, oznacza to, że im nie ufamy.

W jaki sposób dziecko oceni swoje cechy i umiejętności, jeśli przez całe dzieciństwo nie było w stanie samodzielnie osiągnąć swoich celów? Jest to wyraźny przykład tego, jak małe codzienne działania mają wpływ na przyszłość młodych ludzi.

Zachęcaj do poświęceń

Powinnaś zmotywować ich do doskonalenia samych siebie bez naciskania na nie, aby zawsze się wyróżniało. Dotyczy to wszystkich obszarów życia.

Dziecko, które uczy się wartości poświęcenia, będzie miało doskonałe narzędzie przydatne w całym dorosłym życiu.

Doceń jego opinię i pozwól mu we wszystkim uczestniczyć

Jeśli nigdy nie słuchasz swojego dziecka lub nie konsultujesz się z nim przy podejmowaniu decyzji, może to mieć negatywny wpływ na poczucie jego własnej wartości. Zapytaj go, jak się czuje, co myśli i co chciałoby robić za każdym razem, gdy musisz podjąć decyzję.

Powinno również być w stanie wybrać, który sport chce uprawiać i na jakie zajęcia pozalekcyjne uczęszczać. Jeśli nie wolno mu podejmować takich decyzji, dziecko nie będzie miało pozytywnego wizerunku samego siebie, ponieważ poczuje, że jego opinia nie ma znaczenia.

Rzeczy, których należy unikać, aby promować dobre poczucie własnej wartości

Skoro już rozmawialiśmy o rzeczach, które powinniśmy zrobić, warto również wspomnieć o typowych błędach, które mogą negatywnie wpłynąć na poczucie własnej wartości dziecka. Oto kilka przykładów:

• Nadopiekuńczość: ten rodzaj rodzicielstwa odzwierciedla niepewność rodzica. Może mieć konsekwencje takie jak nieśmiałość, zależność, niepewność i brak pewności siebie.
• Minimalizowanie osiągnięć: doceniaj cele, które osiągnęło dziecko. Nie mów, że coś jest “bardzo łatwe”, kiedy nie może czegoś zrobić.
• Rozwiązywanie wszystkich problemów: jeśli to zrobisz, nie pozwolisz dziecku rozwinąć umiejętności samodzielnego przezwyciężania wyzwań. Może to nawet spowodować, że nie będzie w stanie pokonać przeszkód, które staną mu na drodze.

Na koniec powinniśmy wyjaśnić, że “determinizm” nie istnieje. Chociaż wszystkie powyższe elementy mają zasadnicze znaczenie dla kształtowania samooceny dziecka, istnieją również sposoby na odwrócenie konsekwencji poprzez promowanie wartości jego zalet.

Oczywiście, jeśli proces ten rozpocznie się w dzieciństwie, przyniesie to lepsze wyniki w przyszłości.